اسما پورزنگی‌آبادی
پس از سال‌ها تلاش و تقلا، شهرداری کرمان موفق شده که 65 لیتر بر ثانیه از فاضلاب شهر که به فولاد بوتیا فروخته شده را بگیرد تا از آن برای آبیاری درخت‌ها و گیاهان استفاده کند. اما تا رسیدن این آب به فضای سبز کرمان هنوز خیلی فاصله داریم چرا که این فاضلاب خام باید تصفیه شود آن هم در تصفیه‌خانه‌ای که شهرداری باید آن را بسازد.
یدالله علیزاده ـ مدیرعامل سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهرداری خوش‌بین است که ساخت این تصفیهخانه تا نیمۀ اول سال آینده پایان یابد و آب تصفیه شدۀ آن به درختان برسد. درختانی که تحت تنش آبی شدید این سال‌ها به سختی زنده نگه داشته شده و بیش از همیشه به آب باکیفیت نیاز دارند.
آن‌طور که از سخنان علیزاده برمی‌آید این 65 لیتر بر ثانیه برای نجات کل فضای سبز شهر کافی نیست. درخواست شهرداری 300 لیتر بر ثانیه بوده است و مشخص هم نیست در آینده این تخصیص داده شود یا خیر.
همۀ این‌ها در حالی است که هم‌اکنون، درختان در برخی مناطق شهر کرمان با آبی بسیار بی‌کیفیت شبیه آب‌نمک آبیاری می‌شوند. علیزاده در گفت‌وگویی که در ادامه می‌خوانید توضیحاتی دربارۀ وضع بد چاه‌های آب آبیاری فضای سبز می‌دهد و برنامه‌ای که برای راه‌اندازی تصفیهخانه و اضافه کردن این 65 لیتر بر ثانیه به چرخۀ آبیاری آن دارند.
*آقای دکتر، به‌تازگی خبری داده‌اید که 65 لیتر بر ثانیه از فاضلاب خام برای فضای سبز شهر کرمان تخصیص یافته است. این از همان پروژۀ فاضلاب شهر که به فولاد بوتیا داده شده می‌آید؟
بله. در ابتدا صحبت این بود که از آب تصفیه‌شده به فضای سبز شهر کرمان اختصاص داده شود ولی از آن‌جایی که کیفیت این آب برای صنعت مناسب است و برای استفاده در فضای سبز نیاز به تصفیۀ تکمیلی دارد، بنابراین تصمیم بر این شد که مانند مشهد و تهران و تبریز و اصفهان به جای پساب از فاضلاب خام استفاده و سپس آن را تصفیه کنیم. چند نقطه برای استقرار تصفیه‌خانۀ شهرداری در نظر گرفته شده که یکی از آن‌ها در ورودی شرف‌آباد است چون خروجی فاضلاب شهر از این قسمت است. در این منطقه، فضایی در روبه‌روی بلوار پارادیس (شهید عباس‌پور) و محدودۀ ساختمان‌های مسکن مهر را در نظر گرفتیم که فاضلاب این ساختمان‌ها را هم پوشش بدهد. فعلا جای تصفیهخانه در این نقطه در نظر گرفته شده است. روش تصفیه در این سایت هم به گونه‌ای است که کاملا بدون بو است و آبی که به ما می‌دهد با استانداردهای محیط زیستی و بهداشتی تطابق دارد. در حال حاضر، به دلیل کم‌بارشی و خشکسالی‌های متعدد، شوری آب خام چاه‌هایی که از آن برای آبیاری فضای سبز شهر استفاده می‌کنیم میانگین به پنج هزار رسیده است؛ یعنی شبیه آب‌نمک. این تصفیهخانه اما آبی با شوری (EC) نزدیک به 600، 700 تحویل می‌دهد. می‌توانیم این آب را با آب خام چاه‌های موجود مخلوط کنیم و 150 تا 200 لیتر آب با شوری (EC) مناسب داشته باشیم. این نکته را هم بگویم که آب خروجیِ تصفیه‌خانۀ شهرداری در حدی خواهد بود که از لحاظ بهداشتی حتی شستن دست با آن مشکلی ایجاد نخواهد کرد.
*پس اصلا از فاضلاب خام برای آبیاری فضای سبز استفاده نمی‌شود.
اصلا و ابدا. شهرداری باید به نرخ امروز حدود 300، 400 میلیارد تومان سرمایه‌گذاری کند تا تصفیهخانه برای تصفیۀ این 65 لیتر بر ثانیه احداث شود.
*از چه زمانی ساخت تصفیهخانه شروع می‌شود؟
تهیۀ اسناد مناقصه در مرحلۀ نهایی است. به‌دلیل محدودیت‌های مالی که شهرداری دارد قرار بر این شده که هزینۀ این پروژه از طریق تهاتر با زمین تامین شود. فکر می‌کنم احتمالا تا یک ماه آینده به فراخوان و مناقصه گذاشته شده و همین امسال کلنگ‌زنی شود. پیش‌بینی ما این است که طی مدت 9 تا 10 تا ماه ساخته شود. به احتمال زیاد تصفیه‌خانۀ فاضلاب شهرداری کرمان نیمۀ اول سال آینده وارد مدار بهره‌برداری خواهد شد.
*این 65 لیتر بر ثانیه فاضلاب خامی که تحویل گرفتید برای حل مشکل آب فضای سبز شهر کرمان کافی است؟
نه. اصلا. درخواست اولیۀ ما 300 لیتر بر ثانیه بود. عمق چاه‌هایی که ما داریم روز به روز در حال افزایش و کیفیت آب آن به‌شدت در حال کاهش است. به‌عنوان مثال بگویم که آبدهی دو چاه آب ما یکی در حوالی موزه دفاع‌مقدس و دیگری در پارک مدیریت آن‌قدر کم شده که عملا در حال خشکیدگی کامل هستند. در گذشته آب را از عمق 100 متری زمین بالا می‌آوردیم الان عمق چاه‌های ما به 300 متر رسیده است. آبی که از فاضلاب خام و تصفیهخانه به دست می‌آید پایدار است و می‌‌تواند بخشی از مشکل را حل کند.
*تکلیف 240 لیتر باقی مانده‌ای که مورد نیاز است چه می‌شود؟
فعلا این 65 لیتر را که می‌دهند. این آب را وارد مدار مناطقی مثل منطقۀ دو و چهار که با کمبود بیش‌تر آب مواجهند می‌کنیم. خوشبختانه شبکۀ انتقال آن در سمت بزرگراه شمالی تا جنگل کامل است و به راحتی می‌توانیم آب را به این مناطق برسانیم. فعلا این آب را وارد مدار کنیم، به مرور تخصیص بقیۀ آن را خواهیم گرفت.
*این 65 لیتری که از فاضلاب شهر به شهرداری می‌دهند رایگان است؟
در گذشته قرار بر این بود رایگان باشد ولی الان می‌گویند شهرداری‌ها باید بابت این فاضلاب پرداخت انجام دهند. شهرداری‌های دیگر شهرها که از این امکان استفاده می‌کنند هم درگیر این موضوع شده‌اند و همه پیگیریم تا فاضلاب خام را رایگان به شهرداری بدهند. شهرداری که از این آب استفادۀ ریالی نمی‌کند. آب به فضای سبز و پارک‌های شهر که متعلق به همۀ شهروندان است می‌رسد.
*الان این 65 لیتری که قرار است به شهرداری بدهند را چقدر حساب کرده‌اند؟
به صورت مکتوب هنوز چیزی دربارۀ پرداخت هزینۀ این فاضلاب خام اعلام نشده است ولی در گفت‌وگوهای شفاهی در جلسات صحبت شده که باید بابت آن هزینه بپردازیم. آقای دکتر موسوی معاون محترم عمرانی استاندار پیگیرند تا توافقی صورت بگیرد که این هزینه از دوش شهرداری کرمان برداشته شود. کاری که شهرداری انجام داده و شرکت‌های تابعۀ وزارت نیرو باید آن را جبران کنند این است که طی پنج سال اخیر 297 انشعاب آب شرب که با آن فضای سبز آبیاری می‌شد را قطع کردیم. درختان و فضای سبز شهر کرمان را با آب شور آبیاری می‌کنیم ولی انشعابات آب شرب را قطع کردیم.
*چند انشعاب دیگر باقی مانده که از آب شرب آن برای آبیاری فضای سبز استفاده می‌کنید؟
به یک درصد هم نمی‌رسد. تنها در سرویس‌های بهداشتی و آبخوری پارک‌ها از شبکۀ آب شرب استفاده می‌شود. برای آبیاری فضای سبز اصلا از آب شرب شبکۀ شهری استفاده نمی‌کنیم.
*در حال حاضر، در تامین آب شرب شهرها هم با مشکل مواجهیم. چطور به فضای سبز و درختان آب می‌رسانید؟
با وجود اینکه فضای سبز را آبیاری می‌کنیم اما می‌بینیم که درختان اغلب پژمرده هستند یا زودتر دچار خزان می‌شوند یا میزان گل و گیاهی که باید در معابری مثل بلوار جمهوری داشته باشیم را نداریم. عرض کردم که آبیاری با آبی با شوری شش هزار و هفت هزار یعنی آبیاری با آب‌نمک. روز به روز درختان دارند ضعیف‌تر می‌شوند و به سمت خشکیدگی می‌روند. به همین دلیل به‌طور جدی پیگیر تصفیۀ فاضلاب خام هستیم تا هرچه زودتر آب مناسبی را تامین کنیم و فضای سبز را نجات دهیم.
*فکر می‌کنید تا وقتی که این آب برسد، فضای سبز شهر کرمان دوام می‌آورد؟
خوشبختانه درختان تا حد زیادی با وضعیت آب و هوایی شهر کرمان سازگار شده و عادت کرده‌اند. اگر درختی که در تهران رشد کرده را به فضای سبز کرمان منتقل کنیم و با این آب آبیاری شود شاید به دو روز نرسد که بخشکد. ولی درختان ما به این آب عادت کرده‌اند. داریم تلاش می‌کنیم هرچه زودتر آب تصفیه‌شده وارد مدار شود.
*آقای مهندس، براساس صحبت‌های شما باید گفت که وضعیت آب فضای سبز در مناطق دو و چهار از دیگر مناطق شهر بدتر است. درست است؟
می‌توانم بگویم چاه‌های منطقۀ دو و منطقۀ چهار تقریبا خشک شده‌اند. در منطقۀ دو چاه‌های جدید هم حفر کردیم ولی یا به آب بسیار بی‌کیفیتی رسیدیم و یا شن و ماسه بیرون آمده است. تا عمق 300 متر پایین رفتیم ولی به آب مناسبی نرسیدیم. مناطق مرکزی شهری در مقایسه با این دو منطقه وضعیت بهتری دارند.
*اینکه گفتید شوری آب چاه‌ها به هفت هزار رسیده، مربوط به همۀ چاه‌ها که نیست؟
برخی از چاه‌های آب وضعیت بهتری دارند، برخی اما به شوری (EC) هفت هزار رسیده‌اند. آنچه که قطعی است اینکه چاه آب با شوری (EC) کمتر از دو هزار و 700 نداریم در حالی که آب مناسب برای آبیاری فضای سبز باید شوری (EC) دو هزار و 500 تا سه هزار داشته باشد. ما برای اینکه مقداری کیفیت آب را بالا ببریم این آب شور را با آب دیگری مخلوط می‌کنیم یا اگر مثلا در دور امروز آبیاری از آب با شوری شش هزار استفاده کردیم، در دور بعدی از چاه دیگری که شوری کم‌تری دارد استفاده می‌کنیم که درختان و گیاهان کمتر آسیب ببینند.
*همۀ این اقدامات هزینۀ زیادی هم برای شهرداری دارد و نگهداری فضای سبز هم بسیار سخت شده است. درست می‌گویم؟
بله. یکی از اقدامات خوبی که در چهار، پنج سال گذشته انجام شده این است که حدود 200 کیلومتر لوله‌گذاری شبکۀ آب خام در شهر کرمان داشتیم که به انتقال و اختلاط آب کمک می‌کند. با وجود همۀ تلاش‌هایی که شده، با وضعیتی که کمیت و کیفیت آب پیدا کرده نگهداری فضای سبز شهر کرمان بسیار سخت شده است. ما فقط 25 تانکر کمکی داریم برای مناطقی که چاه آن خشک یا بسیار شور شده و با تانکر آبرسانی به فضای سبز را انجام می‌دهیم. ماهانه بیش از چهار میلیارد تومان فقط کرایۀ تانکرها را می‌پردازیم.
*آبی که تانکرها جابه‌جا می‌کنند را می‌خرید؟
نه. از طریق چاه‌های شهرداری مانند چاهی که کنار پمپ بنزین چهارراه خورشید است آبگیری تانکرها انجام می‌شود.
نظر خود را بنویسید