گروه فرهنگ‌وهنر: همزمان با برگزاری جشنواره هنرهای تجسمی فجر، در بخش جنبی آن، مستند سمفونی خاموش اثر سیدحمید میرحسینی در تالار فرهنگ و هنر کرمان اکران شد.
این فیلم که ۲۱ سال پیش در بارة زندگی استاد علی‌اکبر صنعتی نقاش و مجسمه‌ساز شاخته شده، تاکنون در بیش از 30 فستیوال بین‌المللی در دنیا اکران شده است و از فستیوال‌های متعدد خارجی از جمله در کانادا و اسپانیا نیز جایزه گرفته است. این مستند در فستیوال فیلم‌های تلویزیونی در شیراز در 9 بخش 9 عنوان جایزه را به خود اختصاص داده بود.
به گزارش استقامت، در نشستی که در حاشیۀ اکران این مستند برگزار شد، سیدحمید میرحسینی کارگردان این فیلم با بیان اینکه این فیلم حدود 21 سال پیش ساخته شده است، در پاسخ به این پرسش که چه شد سراغ سیدعلی‌اکبر صنعتی رفتید؟ گفت: «سال 79 فیلمی دربارۀ آقای هوشنگ مرادی‌کرمانی ساختم. سال 80 آقای حسین‌زاده رئیس وقت انجمن سینمای جوان از من پرسیدند آقای صنعتی را می‌شناسی؟ دربارۀ ایشان هم فیلمی بساز. سال 80 سفرهای پژوهشی‌ام را شروع کردم تا سال 81 که فیلم‌نامه و داستان را نوشتم. سال 82 کار را در کرمان و تهران کلید زدیم. در تهران سکانس‌های مستند را گرفتیم و بعد در کرمان بازسازی کردیم».
وی افزود: «آن زمان امکانات و تجهیزات و ابزار زیادی نداشتیم. تلاش و عشق و علاقۀ یک گروه جوان که همه تقریبا در سن 20 سالگی بودند موجب شد که این مستند ساخته شود که بخشی از زندگی استاد صنعتی را روایت می‌کند».
هنرمندان ناشناخته
مهدی جعفری هنرمند حوزه عکاسی و گرافیک و دبیر جشنواره هنرهای تجسمی فجر نیز در این نشست ابتدا به خاطره‌ای اشاره و اظهار کرد: «سال‌ها پیش بود که در هنرستان هنرهای تجسمی که الان به هنرستان هنرهای زیبا تغییر کرده هنرجوی گرافیک شدم. اوایل استاد نداشتیم. یک روز یک مرد مسن به کلاس ما آمد و شش، هفت ماه با ما کار می‌کرد. خیلی هم در کلاس او شیطنت کردیم و اذیت‌شان کردیم. بعدها فهمیدیم آن معلم علی‌اکبرخان صنعتی بوده که به کلاس ما می‌آمد».
وی افزود: «همۀ این‌ها سرمایه‌هایی هستند که داریم از آن استفاده می‌کنیم؛ هنرستان هنرهای زیبا را داریم که هنرمندان زیادی از آن بیرون آمدند. دومین گنجینۀ تجسمی را در موزه هنرهای معاصر صنعتی کرمان را داریم».
وی سپس بیان کرد: «بخش جنبی این رویداد تحت عنوان «سرزمین من» که رویداد تجسمی سالانۀ کشور و ذیل جشنواره تجسمی فجر برگزار می‌شود، شامل نمایش فیلم‌هایی است که مربوط به هنرمندان حوزۀ تجسمی است. در این بخش، فیلم‌سازی بررسی نمی‌شود بلکه بیش‌تر بر موضوع متمرکز است».
جعفری ادامه داد: «این رویداد برای اولین‌بار اتفاق افتاده و زمینه را برای کسانی که در حوزۀ تصویر کار می‌کنند فراهم کرده تا به زندگی هنرمندان بپردازند».
وی اضافه کرد: «در استان علی‌اکبرخان‌های صنعتی زیادی داریم که شناخته‌شده نیستند. از زاویۀ دوربین می‌توان آن‌ها را به کشور و دنیا معرفی کرد».
اثر هنری ماندگار
میثم ثمررخی ـ کارشناس و مدرس هنر و مدیر موزه هنرهای معاصر صنعتی کرمان نیز با قدردانی از همسر استاد صنعتی گفت: «اگر صنعتی صنعتی شد به واسطۀ حضور همسرشان بود که در تمام سختی‌ها کنارش بود».
وی سپس بیان کرد: «وقتی به چنین پروژه‌هایی نگاه می‌کنیم متوجه می‌شویم چقدر تکنولوژی می‌تواند کمک کند تا یک اثر هنری مانا و ماندگار شود».
وی افزود: «البته خوانش یک اثر هنری بسته به تاریخ تولد و زندگی آن اثر هنری دارد. وقتی یک ساختار را به‌عنوان یک پیش‌‌‌فرض هنری معرفی می‌کنیم چند دورۀ زندگی دارد. اول اینکه هنرمند تکنیک‌های تخصصی را آموزش می‌بیند و تجربه می‌کند تا بتواند مقوله‌ای را به معرض نمایش بگذارد. بخش دوم زمانی است که فیلم خلق و ارائه می‌شود و بخش سوم دوران زندگی یک اثر هنری است».
وی ادامه داد: «وقتی این اثر را دیدیم اولین چیزی که به ذهن من رسید این بود که با وجود تمام اتفاقاتی که از لحاظ امکانات و تکنولوژی و شرایط حمایتی و امکان دسترسی به فرایندهای بین‌المللی برای تولید آن خیلی متفاوت با امروز و سخت بود. حالا وقتی یک اثر با این شرایط ماندگار می‌شود جای تحسین دارد».
ثمررخی با بیان اینکه در زمان تولید این فیلم هنوز شرایط دیجیتال وجود نداشت، اظهار کرد: «از آن مهم‌تر اینکه آشنا نبودند با کسانی که بخواهند مستندی از یک شخصیت فرهنگی و هنری بسازند. خیلی سخت بود که بپذیرند که با فیلم‌ساز همکاری کنند».
وی بیان کرد: «این فیلم پروژۀ تحقیقاتی خیلی خوبی داشت و تمام رویکردهایی که در چند کتاب درخصوص دوران زندگی در پرورشگاه صنعتی و استاد صنعتی در پرورشگاه به بهترین شکل مطالعه و خلاصه شده بود و در فیلم آمده بود».
ضعف در آموزش مستندسازی
علیرضا سهرابی ـ مستندسار و مجری برنامه نیز در این نشست گفت: «حالا که بخش فیلم و مستند هنرمندان به جشنوارۀ هنرهای تجسمی اضافه شده است می‌توانیم امیدوار باشیم که در سال‌های آینده این حوزۀ خیلی بهتر پیش برود».
وی افزود: «از فیلم‌سازان و مستندسازان تقاضایی دارم؛ از آنجا که تعداد زیادی از استادان فرهنگ و هنر در کرمان هستند که تاکنون دربارۀ آن‌ها هیچ کار رسانه‌ای صورت نگرفته است پروژه‌هایی برای معرفی این هنرمندان تعریف کنند».
وی با بیان اینکه امیدوارم در جشنواره‌های سال آینده شاهد نمایش فیلم‌های مستند بیش‌تری باشیم، اظهار کرد: «با آقای میرحسینی صحبت می‌کردیم و گفتم چرا بعد از ما هیچ‌کس سراغ مستندسازی در حوزۀ فرهنگ و هنر نمی‌رود؟ در نهمین هفتۀ فیلم و عکس سینمای جوان که مدتی پیش برگزار شد، مدام فیلم داستانی دیدیم و حتی یک مستند ندیدیم. این احتمالا به ضعف آموزش مستندسازی در کرمان برمی‌گردد».
وی توضیح داد: «بارها در کارگاه‌های آموزشی مستند که در کرمان برگزار می‌شود حضور داشتم و دیدم دیدگاه همه این است که مستندسازی باید به اعتیاد و حاشیه‌نشینی و کارتن‌خوابی و مسائلی از این نوع بپردازد و هیچ‌وقت نگفتند برای اینکه مستندی دربارۀ زیبایی‌های شهر و شخصیت‌ها و آدم‌های شهر ساخته شود چه باید کرد؟».
سهرابی گفت: «کرمان بهشت مستندسازان است ولی کسی سراغ این نوع از مستندسازی که از شخصیت‌هاست نمی‌رود و امیدوارم این ضعف آموزشی برطرف شود».
انتقاد از متولیان
در ادامۀ این اظهارات، سیدحمید میرحسینی گفت: «اینکه چرا مستند ساخته نمی‌شود را باید از کسانی پرسید که متولی این موضوع هستند. در هیچ جلسه‌ای و اکرانی هیچ مدیری نمی‌بینیم که حضور پیدا کند و دغدغۀ فرهنگ داشته باشند. مدیران ما در سالن‌های سینما و تئاتر نیستند و اکثر آن‌ها نه فیلم می‌بینند و نه کتاب می‌خوانند و نه علاقه‌ای به این حوزه‌ها دارند».
وی بیان کرد: «زمانی که ما شروع کردیم همین وضعیت بود. تامین هزینه‌های آن کار سختی بود. فیلم برای ما هزینه‌بر بود. بعد از تولید، چهار سال فیلم توقیف شد و گفتند به ساختار فرهنگ و ارشاد توهین کرده‌اید».
وی افزود: «برای ما هنرمندان فرقی نمی‌کند چه کسی مسئول است. همیشه همین بوده‌ایم. هر استانداری و هر مدیر ارشادی بیاید توجهی نمی‌کند. ما اما کار خود را می‌کنیم و امید داریم هنر و فرهنگ همچنان زنده بماند و ادامه بدهد».
در ادامۀ این اظهارات جعفری گفت: «خیلی توقع نداریم یک استاندار کاری برای هنر بکند. اگر استاندار قرار باشد کاری بکند که هیچ فیلمی ساخته نمی‌شود».
وی افزود: «هیچ‌وقت فراموش نمی‌کنم که در سال 74 آقای مجید فدایی خانم روح‌انگیز سامی‌نژاد را در تهران پیدا کرده بود. ایشان بازیگر زن اولین فیلم ناطق ایران بود. تهیۀ مستند از زندگی ایشان را به مرکز گسترش سینمای تجربی پیشنهاد دادند تا مجوز بگیرند، ما به بم رفتیم تا پلان‌های دوران جوانی زندگی خانم سامی‌نژاد را بگیریم. برگشتیم تا پلان زندگی ایشان در 70 سالگی را بگیریم که فوت کرد». وی ادامه داد: «آن‌قدر روند تولید و صدور مجوز این مستند طول کشید که ایشان فوت کرد». این هنرمند کرمانی گفت: «ما نباید به این مسائل توجه کنیم و خودمان باید کار را پیش ببریم».
گفتنی است در این مراسم از سه نفر از بازیگران این فیلم وحید قرائی، ماندانا حجاریان و آریا سالاری قدردانی شد.
نظر خود را بنویسید