گروه جامعه: در نشست «بحران آب، بحران هزارۀ سوم» که همزمان با معرفی کتاب «تاریخ آب و آبیاری استان کرمان» اثر محمد برشان در دانشگاه شهید باهنر برگزار شد، از محمد برشان پزوهشگر حوزة آب و قنات تقدیر شد. این مراسم روز دوشنبه با همت پژوهشگاه افضلی‌پور در محل کتابخانۀ مرکزی دانشگاه باهنر برگزار شد، و فرصتی بود تا باری دیگر موضوع غفلت از قنات‌ها و تخریب این سازه‌های شگفت‌انگیز تاریخی در استان کرمان یادآوری شود.
برشان، پژوهشگر و مدیر مرکز قنات استان کرمان با ارائۀ گزارشی دربارۀ اهمیت قنات‌ها و با اشاره به تخریب گستردۀ این سازه‌ها گفت: «متاسفانه قنات‌ها از پشت عینکی مه‌آلود دیده می‌شوند». وی از دانشگاهیان و مسئولان خواست تا قنات‌ها را دریابند. این پژوهشگر از تخریب قنات‌ها با تعبیر «بلای خانمان‌سوز» یاد کرد و گفت که باید برای این وضعیت فکری بشود.
به گزارش استقامت، در ابتدای این نشست سید محمدعلی گلاب‌زاده ـ پژوهشگر تاریخ و مدیر مرکز کرمان‌شناسی با قدردانی از کوشش‌های محمدبرشان در حوزۀ کاریز گفت: «ای کاش این نشست در زمانی بود که زلال جاری آب قنات‌ها و پایاب و مظهرهای قنات‌ها را و آنچه که تاریخ ما را در گذشته رقم زد و به ما عزت و سرافرازی و بالندگی بخشید را داشتیم اما متاسفانه امروز در جلسه‌ای هستیم که تنها نام و یادی از قنات را داریم».
وی افزود: «آقای برشان در دهه‌های اخیر تمام همت خود را به‌کار گرفته تا از مخمصه‌ای که در بهره‌برداری از منابع آبی پدیده آمده معبری و مسیری پیدا کند تا برون‌رفتی از این وضعیت بسیار اسفبار داشته باشیم هرچند توفیق کاملی نه نصیب ایشان و نه دیگران شد اما امیدواریم فرهنگ ارزش‌های قنات و آب و آبیاری که ایشان مطالعات گسترده‌ای در خصوص آن داشته برجای بماند».
گلاب‌زاده با بیان اینکه قنات از پدیده‌هایی است که به‌عنوان نماد سرافرازی جامعۀ ما به خصوص در مناطق کویری محسوب می‌شود، اظهار کرد: «روزگاری آب را با سختی و دشواری از زیر زمین هدایت می‌کردیم به گونه‌ای که هم از تبخیر آب جلوگیری و هم منابع آب زیرزمینی تغذیه می‌شد. نتیجه این شد که در سرزمین کویری که دمای هوا در تابستان گاهی به 50 درجه هم می‌رسد کشاورزی داشتیم و هزاران سال زندگی کردیم».
وی گفت: «افسوس که نسل جدید و آن‌ها که تصور کردند اندیشه‌ای فراتر از نیاکان دارند آنچه ساخته شده بود را بر باد دادند. شیرۀ جان زمین را گرفتیم و امروز شاهد فرونشست زمین و فاجعه‌ای هستیم که دیگر جلودار آن نیستیم».
محمد برشان ـ پژوهشگر و نویسندۀ کتاب «تاریخ آب و آبیاری در استان کرمان» نیز در این مراسم گفت: «بنا به نوشتۀ کلیۀ مورخان ایرانی و خارجی، قنات برای اولین‌بار در فلات ایران شکل گرفت».
وی افزود: «بنا به گفتۀ بیش‌تر مورخان، مبداء قنات کرمان است. البته برخی از دوستان ما در دیگر استان‌ها به این ادعا ایراد می‌گیرند ولی قدیمی‌ترین قنات ایران قنات مادین شهداد است».
وی اظهار کرد: «استان کرمان به لحاظ تعداد قنات‌ها در ایران هفتم و به لحاظ آبدهی قنات‌ها سوم است. ما در استان سه قنات ثبت‌جهانی نیز داریم و این، افتخار بزرگی است که قنات جوپار به‌عنوان اولین موزه قنات ایران معرفی می‌شود».
وی سپس با انتقاد از بی‌توجهی به قنات‌ها گفت: «متاسفانه قنات‌ها از پشت عینکی مه‌آلود دیده می‌شوند».
این پژوهشگر توضیح داد: «مدیریت ثابت و یکپارچه‌ای در این زمینه وجود ندارد و دستگاه‌های متعددی مسئولیت دارند، قانون توزیع عادلانه آب نگاه درستی به قنوات ندارد و اغراق نیست اگر بگویم این قانون شکست بزرگ تمدن قناتی ایران را رقم زد. طرح تعادل‌بخشی منابع آب زیرزمینی هم در این زمینه هیچ کاری نتوانست بکند».
در پایان مراسم از سوی بنیاد ایران‌شناسی شعبه کرمان، پژوهشکده کرمان‌شناسی، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان کرمان، دانشگاه شهید باهنر کرمان و بهیاران طبیعت از محمد برشان تجلیل شد.
نظر خود را بنویسید