اسما پورزنگی‌آبادی
وزیر میراثفرهنگی، صنایعدستی و گردشگری دولت چهاردهم که دوشنبه شب و برای نخستین‌بار در این مسئولیت به کرمان آمده بود، در جمع خبرنگاران، هدف از سفرش را بررسی مسائل و مشکلات منطقۀ شهداد اعلام کرد. سیدرضا صالحی‌امیری اما وارد شهر شهداد نشد و با مردم و فعالان گردشگریِ این باغ‌شهر تاریخی و گردشگری مهم در استان کرمان و ایران دیداری نداشت. آن‌طور که گفته شد، وی پیش از ورود به شهداد، به اکوکمپ شرکت هواپیمایی ماهان رفت و شب را در آنجا گذراند.
دکتر عباس تقی‌زاده ـ پژوهشگر و روزنامه‌نگار اهل شهداد در گفت‌وگو با فردای‌کرمان با قدردانی از سفر وزیر به شهداد، از عدم حضور او در جمع شهدادی‌ها انتقاد کرد و گفت: «کمترین انتظارمان این است ایشان وارد شهر شهداد می‌شدند و از یکی، دو بوم‌گردی در شهر و روستاها بازدید و با مردم شهداد که بیش‌ترین مواجهه را با گردشگران دارند صحبت می‌کردند. از زبان مردم شنیدن خیلی فرق دارد تا اینکه جلسه‌ای در جای خاصی مثل محل سرمایه‌گذاری شرکت هواپیمایی ماهان برگزار شود».
او با تاکید بر اینکه شهداد را محدود کردن به اکوکمپ ماهان عادلانه و منصفانه نیست، اظهار کرد: «این نوع رفتارها با سیاست دولت دکتر پزشکیان که گفت‌وگو با مردم و گسترش ارتباطات با مردم و شنیدن صدای مردم است همخوانی ندارد».
تقی‌زاده افزود: «آقای صالحی‌امیری را از سال‌ها قبل می‌شناسم و با دیدگاه‌های ایشان تا حدی آشنایی دارم. دیدگاه‌شان با نوع رفتاری که در این سفر داشتند متفاوت است. شاید برنامه‌ریزان این سفر باعث این وضعیت شدند».
وی تصریح کرد: «برای مردم شهداد خیلی دردناک است که خود را در حاشیۀ این نوع سفرهای مسئولان که اولین‌بار هم نیست می‌بینند».
این روزنامه‌نگار در پاسخ به این پرسش که آیا این سفر وزیر برای شهداد دستاوردی به دنبال داشته است یا خیر؟ اظهار کرد: «در جریان مصوبات این سفر نیستم و نمی‌دانم چه دستاوردی داشته است».
وی توضیح داد: «اینکه شهداد یکی از مقاصد سفر وزیر میراثفرهنگی، صنایعدستی و گردشگری بوده یک نشانۀ امید است و به سهم خودم از ایشان و کسانی که برنامه‌ریزی کردند تشکر می‌کنم، اما انتظار می‌رفت ایشان که نمایندۀ دولت هستند ظرفیت‌های گردشگری و میراثی و صنایعدستی شهداد را به‌خوبی مورد توجه قرار دهند».
وی بیان کرد: «طبق اطلاعاتی که من گرفتم و در شهداد هم شنیده میشود ایشان حدود ساعت 23 دوشنبه شب به شهداد رسیدند ولی وارد شهر نشدند و از جادۀ کمربندی یا همان جادۀ بیابان لوت به اکوکمپ گردشگری ماهان در روستای ملک‌آباد رفتند. در آنجا یک ضیافت شام بوده که بخشدار و امام جمعه و مسئول میراثفرهنگی شهداد و برخی دیگر از مسئولان حضور داشتند. ظاهرا در این ضیافت صحبت‌هایی دربارۀ شهداد شده ولی من در جریان مذاکرات و توافقات نیستم. صبح روز بعد هم وزیر منطقه را ترک کردند».
وی با تاکید بر اینکه این شیوۀ برنامه‌ریزی برای سفر مسئولان قابل قبول نیست، اظهار کرد: «کسانی که میزبان چنین سفرهایی هستند باید نگاه کامل‌تری داشته باشند. وقتی در منطقۀ شهداد سرمایه‌گذاری میشود، باید طوری با مردم بومی رفتار شود که حامی سرمایه‌گذاری باشند نه که احساس کنند از روند گردشگری لوت به بیرون پرت می‌شوند. حس پرت‌شدگی و دیده نشدن، می‌تواند جامعۀ محلی را از همراه به تماشاچی بی‌تفاوت و از تماشاچی بی‌تفاوت حتی به مخالف تبدیل کند».
وی تصریح کرد: «خواهش می‌کنم از بالا به پایین به مردم شهداد نگاه نشود. خواهش می‌کنم مسئولان با مردم شهداد حرف بزنند و گفت‌وگو کنند».
او با اشاره به سرمایه‌های فرهنگی و تاریخی و ظرفیت‌های گردشگری شهداد گفت: «شهداد از لحاظ تعداد بوم‌گردی‌ها شرایط ویژه‌ای دارد. محوطه‌ای باستانی دارد که مربوط به هزارۀ چهارم قبل از میلاد و محل کشف قدیمی‌ترین پرچم فلزی جهان است. همچنین، ابنیۀ تاریخی متعددی از دوران ساسانی تا دوران معاصر در شهداد داریم».
وی با بیان اینکه شهداد حدود شش، هفت هزار سال تاریخ مستند دارد، افزود: «در حوزۀ تولید صنایعدستی مثل حصیربافی و پتّه‌دوزی هم یکی از پویاترین مناطق در استان و کشور است. وجود قنات‌های متعدد و تنوع آب و هوایی و بسیاری شاخص‌های دیگر شهداد را به منطقه‌ای منحصربه‌فرد تبدیل کرده است».
او ادامه داد: «قطعا وزیر محترم نمی‌توانند در یک سفر کوتاه به همۀ این ظرفیت‌ها بپردازد ولی کمترین انتظار این است که ایشان وارد شهر می‌شدند و با مردم و فعالان گردشگری و صاحبان کسب‌وکارهای خرد دیدار و گفت‌وگو می‌کردند».
تقی‌زاده با بیان اینکه قدردان سرمایه‌گذاری هواپیمایی ماهان در منطقۀ شهداد هستیم، اظهار کرد: «اما محدود کردن شهداد به اکوکمپ ماهان عادلانه و منصفانه نیست».
وی بیان کرد: «برای مردم شهداد خیلی دردناک است که خود را در حاشیۀ این نوع سفرها می‌بینند. این هم البته اولین‌بار نیست. وزرا و مسئولان کشوری و استانی دیگری هم بوده‌اند که بدون ورود به شهر شهداد، به اکوکمپ کویری ماهان رفته‌اند».
وی اظهار کرد: «مردم شهداد از خودشان می‌پرسند چرا نباید با ما دیدار داشته باشند؟».
تقی‌زاده گفت: «باور کنید مردم شهداد هم می‌توانند میزبانی کنند. نه در این دوره، که در طول تاریخ، آوازۀ مهمان‌نوازی و مهمان‌دوستی و میزبانی شهدادی‌ها زبانزد بوده است. بگذارند میزبان مسئولان هم باشند».
وی ادامه داد: «مگر چه اشکالی دارد یک شهدادی در یک سفتوی حصیری خرما به یک مسئول تعارف کند؟ چرا این را از مردم دریغ می‌کنند؟ چرا به شعار مردمی بودن عمل نمی‌کنند؟».
ضرورت حمایت متوازن
این کارشناس ارتباطات با قدردانی مجدد از سفر وزیر به شهداد و با بیان اینکه امیدوارم دستاوردهای خوبی برای مردم داشته باشد، اظهار کرد: «اما اگر صرفا به یک سرمایه‌گذار و یک شرکت بپردازیم و آن را تقویت کنیم، سایر کسب‌وکارها و بخش‌ها شاید از پرتو آن کمی سود ببرند ولی این نوع رفتارها از طرف مردم سوگیری و جانبداری تعبیر میشود و بین مردم و دولت فاصله ایجاد می‌کند».
وی با تاکید بر اینکه به جنبه‌های اجتماعی سفرهای مسئولان باید توجه شود، افزود: «مردم باید در اولویت نخست حضور مسئولان در هر منطقه باشند مخصوصا منطقۀ محرومی مثل شهداد. مردم شهداد که از بسیاری از امکانات محروم هستند با این رفتارها حس مظلومیت و فراموشی هم پیدا می‌کنند. نمی‌شود هم به آن‌ها گفت که این‌طور فکر نکنند چون رفتاری می‌بینند که تقویت‌کنندۀ این دیدگاه آنان است».
فهرست درخواست‌ها از دولت
این روزنامه‌نگار در پاسخ به این پرسش که خواستۀ مردم شهداد از وزیر چیست؟ گفت: «نه به‌عنوان نمایندۀ مردم، که به‌عنوان یک شهروند از ایشان دعوت می‌کنم سفری مجزا به شهداد داشته باشند و حداقل مشکلات بوم‌گردی‌ها را ببینند».
وی ادامه داد: «شهداد یک باغ‌شهر است ولی از لحاظ زیرساخت‌های شهری ضعف زیادی دارد و شهرداری متناسب با جایگاه گردشگری که شهداد دارد امکانات و اعتبارات مالی ندارد و باید تقویت شود».
وی بیان کرد: «همزمان با توسعۀ زیرساخت‌های گردشگری، هویت باغ‌شهر تاریخی شهداد هم باید حفظ شود. وقتی نقشۀ راه گردشگری برای شهداد نداشته باشیم، ممکن است باغات نابود یا تبدیل به اماکنی مثل رستوران بشوند».
تقی‌زاده اظهار کرد: «آموزش یک عنصر مغفول در شهداد است. بسیاری از مردم نیاز به آموزش دارند. در حوزۀ گردشگری و کسب‌وکار نیاز است دوره‌های آموزشی طراحی و اجرا شود. همچنین، میراثفرهنگی می‌تواند بانی شود و در هنرستان شهداد رشتۀ تحصیلی مرتبط با گردشگری و بیابان‌گردی راه‌اندازی کند».
او با بیان اینکه روند بازسازی جادۀ شهداد ـ نهبندان که سیل آن را تخریب کرده کند است، ادامه داد: «یک کمپ کویری در فاصلۀ 9 تا 10 کیلومتری روستای ده‌سیف در شرق شهداد داریم. هزینۀ زیادی برای این کمپ شده، جاده و آب و برق هم تامین شده ولی زیرساخت‌های آن فرسوده شده و آسیب دیده است».
وی گفت: «این کمپ یا به سرمایه‌گذار واگذار شود یا دولت آن را بازسازی و به محلی برای برگزاری رویدادهای فرهنگی و هنری به‌ویژه در شب‌های پاییز و زمستان و بهار تبدیل کند».
نجات پایگاه اورژانس و هلال‌احمر
تقی‌زاده با اشاره به حضور و تردد جمعیت زیادی از گردشگران در محدودۀ کلوت‌ها در بیابان لوت اظهار کرد: «با وجود مراجعۀ گردشگران، زیرساخت‌های لازم فراهم نیست و باید متناسب با ضوابط ثبت جهانی و اقلیمی، حداقلی از امکانات زیربنایی و رفاهی در این منطقه ایجاد شود».
وی ادامه داد: «در کیلومتر 75 شهداد در گذشته یک مجتمع رفاهی امدادی با حضور نیروی انتظامی و هلال‌احمر و اورژانس ایجاد شد اما این پایگاه رها شده به طوری که در سال‌های اخیر چند بار مورد سرقت گرفته و میلیاردها تومان خسارت به تجهیزات هلال‌احمر وارد شده است».
این روزنامه‌نگار ادامه داد: «اگر این پایگاه تجهیز و راه‌اندازی شود، هم گردشگران امنیت بیش‌تری دارند و هم خدمات‌رسانی اورژانس و هلال‌احمر به کسانی که در این محدوده دچار سانحۀ رانندگی یا حوادث دیگر می‌شوند سریع‌تر صورت می‌گیرد».
ساماندهی گردشگری لوت
وی در بخش دیگری از اظهاراتش با تاکید بر ساماندهی گردشگری بیابان لوت در هر سه استان کرمان، سیستان‌وبلوچستان و خراسان جنوبی گفت: «ورود خودروهای آفرود و گردشگرانی که با خودروی شخصی یا موتورسیکلت وارد حریم بیابان لوت می‌شوند باید ساماندهی شود. بسیاری از گردشگران نمی‌دانند چه رفتاری باید با لوت داشته باشند و گاهی آسیب‌های سهوی به کلوت‌ها و سایر جاذبه‌های این بیابان وارد می‌کنند».
تقی‌زاده افزود: «با وجود اهمیت و ضرورت ساماندهی گردشگری بیابان لوت اما دستورالعمل و سند و چشم‌انداز و شیوه‌نامه‌ای را شاهد نیستیم».
وی خاطرنشان کرد: «میراثفرهنگی با توان و امکانات فعلی نمی‌تواند به‌تنهایی کار ساماندهی را انجام دهد. نیاز است تشکل‌هایی با حضور نیروی انسانی بومی فعال و از آن‌ها حمایت شود».
وی با تاکید بر تقویت همۀ زیرساخت‌های جاده‌ای، امنیتی، بهداشتی، رفاهی و انتظامی در این منطقه ادامه داد: «باید نگاه جامع‌تر و کامل‌تری به گردشگری بیابان لوت داشته باشیم و شهداد و همۀ مناطق حاشیۀ لوت در سه استان مجاور آن دیده شوند و نگاه جزیره‌ای وجود نداشته باشد تا توازن و تعادل به هم نخورد و شکاف اجتماعی و اقتصادی ایجاد نشود».
وی همچنین بر حمایت از هنرمندان صنایعدستی در شهداد و مناطق حاشیۀ لوت تاکید کرد و گفت: «در منطقه، کسانی که کار صنایعدستی می‌کنند نیاز به حمایت و آموزش و بازاریابی دارند. تولید کالای هنری دستی صورت می‌گیرد ولی دلالان آن را می‌خرند. با وجود مسافر و گردشگر فراوانی که در شهداد داریم هیچ مکانی برای عرضۀ صنایعدستی در این شهر نداریم».
وی خاطرنشان کرد: «رسیدگی به همۀ این مسائل بر عهدۀ وزیر میراثفرهنگی و این وزارتخانه نیست و مسئولان استانی و محلی هم باید نگاه جدی‌تری به توسعۀ شهداد داشته باشند».
نظر خود را بنویسید