رحیم بنی‌اسدآزاد
هفته فیلم و عکس اربعین رفسنجان هفته گذشته مثل سال‌های پیش در رفسنجان برگزار شد. بانی این رویداد انجمن سینمای جوان است، انجمنی که "عباس بلوچی" عکاس رفسنجانی ریاست آن را از سال 91 به عهده دارد و در این سال‌ها فعالیت‌های مستمری داشته است. به بهانه برگزاری این رویداد و شنیدن از چند و چون عکاسی در رفسنجان با او که دارای مدرک کارشناسی سینما از دانشگاه سوره تهران و کارشناسی ارشد عکاسی از دانشگاه هنرهای زیبا تهران؛ مدرس و استاد دانشگاه‌های علمی و کاربردی و آزاد اسلامی کرمان و رفسنجان است گفت وگو کردم.
رفسنجان هر سال رویدادی این‌گونه دارد و این بار با موضوع اربعین بود، از لزوم برپایی این رویداد و چگونگی آن بگویید؟
هفته فیلم و عکس اربعین رفسنجان برای اولین بار در رفسنجان در آستانه اربعین حسینی با همکاری روابط عمومی و اموراجتماعی مس از ۲۷الی ۳۱مرداد ماه در مجموعه خجسته آگاه برگزار شد. البته ما هر سال یک نمایشگاه عکس محرمی به عنوان شورشیدایی از عکاسان رفسنجان برگزار می‌کردیم که امسال برای اولین بار بخش فیلم و نشست‌های موضوعی نیز به آن اضافه و در قالب هفته فیلم و عکس به اجرا در آمد و عکاسان و فیلمسازانی که در این حوزه دغدغه داشتند بهره بردند.
برگزاری رویدادهایی با محوریت عکس در سال‌های متمادی چه کمکی به عکاسی رفسنجان کرده و آیا اصلا کمک کرده است؟
برپایی نمایشگاه عکس از عکاسان باتجربه و پیشکسوت در کنار تازه‌کارها و آنها که تاکنون عکسی از آنها به نمایش در نیامده باعث تشویق و ترغیب علاقمندان به هنر عکاسی می‌شود از آنجا که این نمایشگاه رقابتی نیست و هر عکاس به انگیزه دیده شدن کارهایش و البته در عکس‌های محرمی به تصویر کشیدن آیین‌ها و آداب عزاداری در مناطق مختلف استان کرمان و کشور عزیزمان ایران یک رنگین کمان فرهنگی را به نمایش می‌گذارد بی شک برگزاری این گونه نمایشگاه‌ها باعث رونق عکاسی هنری خصوصا در شاخه مستند خواهد شد و هر کدام از این عکس‌ها خود سندی برای نسل آینده خواهند بود.
با این‌همه اما جریان عکاسی در رفسنجان شکل نگرفته، چرا ؟
البته در دهه نود عکاسان رفسنجان رتبه‌های بسیار زیادی در جشنواره‌های داخلی و خارجی به دست آوردند، بله، آن‌گونه که فیلمسازی در رفسنجان به یک جریان تبدیل شده عکاسی شاید آن‌گونه نتوانسته است به جریان تبدیل شودکه دلایل زیادی دارد. در چند سال اخیر کرونا باعث شد دورهمی‌ها و اردوهای عکاسی کلا برگزار نشود و یا در حد جلسات مجازی باشد و یکی از دلایل کم شدن فعالیت عکاسان همین بود و یکی هم شاید به آن شکل که به برگزیدگان سینما و فیلم کوتاه اهمیت داده می‌شود عکاسی مهجورتر افتاده است، در رفسنجان در سال‌های اخیر ما عزیزی بنام "دکترسیامک جعفری" را که نزدیک به شصت عنوان برگزیده ومدال و نشان aفیاپ را داشتند از دست دادیم، البته عکاسان رفسنجان و انجمن عکاسی به همت دوست خوبم آقای "ایرج علی‌پور" دوباره در سینمای جوان فعالیت خودشان را از سرگرفته‌اند و اساتید انجمن آقایان "حسام باقری" و "بهراد بهرامی" و سرکارخانم "سیمین محیط" و "حدیث شریفی" و"حسین افروزه" و "امیررضا پورحیدری" در سالیان اخیر در بسیاری از جشنواره‌ها حائز رتبه شده‌اند.
شما خودتان عکاس هستید و پای ثابت عکاسی رفسنجان بودید و هستید به نظرتان جایگاه عکاسی در رفسنجان در حال حاضر چگونه است؟
هر هنری دارای فراز و فرودهای زیادی می‌شود گاهی در دوره‌ای آدم‌هایی باعث رونق و تشویق و گاهی یک اتفاق باعث جدایی و کم کاری می‌شود به طور کلی عکاسی رفسنجان در اوایل دهه ۹۰ خوب درخشیده ولی در اواخراین دهه دچار کم کاری و افول شده است ولی من به آینده و نسل جوان امید دارم و انشاالله در روزهای آتی شاهد اتفاقات بهتری خواهیم بود. باید همواره کار کرد، عکاسانی در این هنر می‌مانند که همواره کار می‌کنند، عکس می‌گیرند و آموزش پذیرند، همین که یک جایزه گرفتی فکر کنی به انتهای خط رسیدی باختی داستان را؛ متاسفانه این موضوع در بسیاری از بچه‌های تازه کار اتفاق می‌افتد.
عکاسی هنری فردی است ولی پیشرفت و رشد آن در گرو جمع است. اما معمولا جمع‌هایی که در کرمان شکل گرفته به پیشرفت عکاسی منجر نشده؛ در رفسنجان هم این‌گونه است. مشکل کجاست؟
همانطور که فرمودید هنر عکاسی خیلی به تلاش فردی بستگی دارد اما پیشرفت در گرو کارهای جمعی است، نداشتن سازمان و تشکل خاصی در عکاسی و قاعدتا نداشتن بودجه مشخصی در این راستا باعث شده در طی این سال‌ها هر از چند گاهی تعدادی علاقمند از سر ذوق و علاقه شخصی حرکت‌هایی بزنند مثل سالانه عکس کرمان؛ یا در رفسنجان کلی کارگاه و نشست برگزار شده است، اما با رفتن و یا خسته شدن آنها این اتفاقات کمتر می‌افتد، انجمن سینمای جوان آن دوره که عکاسی سیاه و سفید، رنگی وبصورت آنالوگ در آن آموزش داده می‌شد تقریبا در سراسر ایران دفاتر سینمای جوان به لوازم و لابراتوار چاپ سیاه وسفید و رنگی مجهز بودند و تقریبا بیشتر عکاسان با انجمن در ارتباط بودند. اما در دهه ۸۰که عکاسی دیجیتال تقریبا جایگزین عکاسی آنالوگ شد لابراتوارهای انجمن به مرور بسته شد و وسایل آن در گوشه انبارها در حال خاک خوردن است و متاسفانه انجمن‌های سینما جوان به تجهیزات جدید عکاسی دیجیتال آن‌گونه که باید تجهیز نشدند و اغلب در آموزشگاه‌های آزاد روی عکاسی دیجیتال و تاریکخانه دیجیتال و نرم افزارها کار کردند و انجمن پایگاه خودش به عنوان انجمن عکاسان را از دست داد البته جدیدا "آژانس عکس ایران" فعالیتش را از سر گرفته و قرار است اتفاق‌های خوبی در انجمن سینمای جوان از جهت حمایت از عکاسان و پروژه‌های عکاسی و شرکت در جشنواره‌ها صورت بگیرد و شاید دوباره انجمن سینمای جوان سکاندار عکاسی بشود.
مهمترین چالش سر راه عکاسی در رفسنجان چیست؟
مهمترین چالش به نظر من نداشتن تشکل و نظام اداری مشخصی بوده و اداره ارشاد هم که متولی فرهنگ و هنر است در بی برنامگی برای این قشر از هنرمندان بسر می‌برد شاید مشکل اساسی نداشتن بودجه مشخص و متولی باشد، البته در رفسنجان بدلیل وجود انجمن سینمای جوان و اهمیتی که انجمن و نظام آموزشی انجمن به عکاسی به عنوان پایه سینما دارد تا حالا سعی کرده است که از عکاسان در حد وسع خود حمایت کند، البته اگر بنظرم بودجه‌ای در این راستا در اختیار انجمن سینمای جوانان قرار بگیرد احتمالا انجمن بتواند عکاسان را در کنار فیلم‌سازان فیلم کوتاه نیز به اندازه و در شان آنها حمایت کند و در آینده شاهد اتفاقات بهتری باشیم فعلا انجمن در چند شاخه از عکاسی در عنوان مشاغل سینمایی فعالیت دارد یکسالی هم دوره جامع عکاسی نیز در حال برگزاری است که هدفش بیشتر ایجاد شغل در شاخه‌های مختلف عکاسی می‌باشد.
با این‌همه شما سیر عکاسی در رفسنجان و رشد و جایگاه کنونی آن را قابل قبول می‌دانید؟
تا دهه ۸۰که عکاسی آنالوگ بود و تقریبا یک تخصص و تعداد اندکی عکاس وجود داشت؛ از دهه هشتاد تا نود و رشد عکاسی دیجیتال عکاسی در رفسنجان رشد خوبی پیدا کرد و تعداد عکاسان و علاقمندان به این هنر بیشتر شد. در سال‌های اخیر بدلیل گران شدن بیش از حد وسایل و تجهیزات عکاسی تقریبا کلاس‌های آموزش عکاسی با دوربین هر روز کمتر و عکاسی با موبایل بیشتر شده است، من به آینده خوشبین هستم و امیدوارم با انقلابی که در صنعت عکاسی با ورود هوش مصنوعی به این حوزه به وجود آمده در آینده شاهد اتفاقات بهتری در حوزه آرت و عکاسی باشیم.
یعنی شما معتقدید هوش مصنوعی به عکاسی کمک می‌کند؟
در اوایل ورود عکاسی دیجیتال خیلی از عکاسان مخالفت می‌کردند و عکاسی آنالوگ را بهتر و هنری‌تر می‌دانستند اما امروز دیگر عکاسی آنالوگ به تاریخ پیوسته و در حد آشنایی و بخشی از تاریخ عکاسی به آن اشاره می‌شود، هوش مصنوعی هم از این قصه مبرا نیست و نمی‌توانیم جلوی رشد آن را بگیریم و حتما به عکاسی کمک خواهد کرد.
آینده عکاسی رفسنجان را چگونه می‌بینید ؟
آینده از آن عکاسانی خواهد بود که خود را به روز نگه دارند، آموزش پذیر باشند، دچار غرور و کبر نشوند و بکوشند که خود و همراهان خودشان را رشد دهند. برای تغییر باید به عکاسی و هنرمندان عکاس واقتصاد هنر عکاسی توسط دولت و بخش خصوصی توجه شود وگرنه عکاسان بعد از مدتی دست از کار می‌کشند، مگر این‌که خیلی عاشق باشند و ادامه دهند، با این حال من به آینده امید دارم.
نظر خود را بنویسید