اسما پورزنگی‌آبادی
شورای ششم شهر کرمان که از بدو کار، وعدۀ مرمت خانه شهر را داده بود، پس از آنکه ثابت کرد این وعده توخالی بوده، در واپسین ماه‌های فعالیت خود قصد کرده تا این بنای ملی را به استانداری واگذار کند. خبر واگذاری خانه‌شهر را رئیس کمیسیون گردشگری شورا هفتۀ گذشته به فردای‌کرمان داد. محمدامین شمسی توضیح داد که قصد دارند خانه‌شهر را بدهند و ساختمانی که قبلا معاونت عمرانی استانداری در آن مستقر بود را بگیرند. او گفت که شورا با این بده‌بستان موافق است.
دکتر پیروز ارجمند، نوازنده، آهنگساز، مدرس دانشگاه، رئیس هیات مدیره انجمن موسیقی استان کرمان و مدیرکل اسبق موسیقی وزارت ارشاد اما در گفت‌وگو با فردای‌کرمان ضمن انتقاد از این رویکرد شورای شهر تصریح کرد: «جامعۀ هنری به خصوص اهالی موسیقی به‌طور جدی مخالف این واگذاری است و از طریق مختلف مخالفت خود را اعلام خواهیم کرد».
وی افزود: «فکر نمی‌‌کنم هیچ‌یک از شهروندان کرمانی موافق این باشند که خانه‌شهر به استانداری واگذار شود».
وی ادامه داد: «اعضای شورای شهر فراموش نکنند که نمایندگان مردم هستند و هر تصمیمی که می‌گیرند باید با رضایت مردم و در راستای تامین منافع مردم باشد».
وی با بیان اینکه این بنا همچون نامش، خانه شهر و متعلق به مردم کرمان است نه دولت، اظهار کرد: «این خانه بخشی از هویت و حافظۀ شهر کرمان است و مردم نسبت به آن تعلق‌خاطر دارند و همان‌گونه که در دوره‌ای اجازۀ تخریب این ساختمان را برای ساختن استانداری کرمان ندادند، اکنون نیز اجازۀ تغییر کاربری آن و واگذاری به دولت را نمی‌دهند».
وی در گفت‌وگو با فردای‌کرمان با تاکید بر اینکه کارکرد فرهنگی خانه‌شهر باید حفظ شود، بیان کرد: «به‌جای اجرای تصمیم اشتباه واگذاری خانه‌شهر، شورا و شهرداری باید وظیفۀ خود را در برابر این بنای ارزشمند انجام دهند و آن را مرمت کرده و با کارکرد هنری در اختیار هنرمندان قرار دهند».
ارجمند ادامه داد: «هر تصمیمی به‌جز این، مورد اعتراض ما خواهد بود چون این بنا متعلق به هنرمندان و برای برگزاری رویدادهای فرهنگی و هنری، خصوصا موسیقی است و به صورت امانت به شهرداری کرمان برای بهره‌برداری هنری سپرده شده است و شهرداری باید رسم امانتداری را حفظ کند».
مدیرکل اسبق موسیقی وزارت ارشاد در توضیح بیش‌تر در این‌باره گفت: «در تمام دنیا شهرداری‌ها متولی مدیریت کلیۀ امور شهر هستند و مسئولیت‌های متعددی در حوزۀ عمرانی، گردشگری و فرهنگی و هنری و حتی بسیاری از مسائل انتظامی و مذهبی شهر برعهدۀ این نهاد عمومی است. در ایران، تا قبل از دورۀ مدیریت آقای کرباسچی در شهرداری تهران، فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی در شهرداری‌ها تعریف شده نبود. از زمان شهرداری ایشان بود که با تبدیل کشتارگاه تهران به فرهنگسرای بهمن این رویکرد آغاز شد و ادامه یافت و شهرداری به‌عنوان متولی بخشی از فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی و هنری شهر شد به گونه‌ای که مثلا بودجۀ سالیانه سازمان فرهنگی‌هنری شهرداری تهران چند برابر بودجۀ کل وزارت ارشاد است».
وی یادآور شد: «البته ساختار بلدیه در ایران با رویکرد هنری و فرهنگی شکل گرفت ولی به تدریج این فعالیت‌ها تا دورۀ شهرداری کرباسچی تعطیل شد. در اوایل دورۀ پهلوی اول، ارکستر سمفونیک تهران که به‌عنوان ارکستر بلدیه شناخته می‌شد زیر نظر شهرداری بود و با تاسیس وزارت فرهنگ و هنر به تالار رودکی واگذار شد».
مجری سند جامع گردشگری استان کرمان افزود: «اصولا قانون به وزارت ارشاد و نهادهای دولتی اجازۀ فعالیت‌های اجرایی هنری که در تعارض منافع با بخش‌خصوصی است را نمی‌دهد و باید این فعالیت‌ها در نهادهای عمومی مثل شهرداری و انجمن‌های هنری و بخش خصوصی صورت بگیرد».
شروع دیرهنگام در کرمان
وی سپس توضیح داد: «در کرمان، این تفکر که شهرداری متولی برخی از مسائل حوزۀ فرهنگ و هنر باشد دیرهنگام رخ داده است. در زمانی که آقای جوشایی معاون فرهنگی، اجتماعی شهرداری کرمان بودند، بودجه‌ای که در بدو ورود ایشان وجود داشت بسیار اندک بود. تقریبا از دورۀ مدیریت ایشان بود که رسمیت و جدیت در فعالیت‌های سازمان فرهنگی اجتماعی شهرداری آغاز شد و تاکنون ادامه پیدا کرده است». این هنرمند موسیقی اضافه کرد: «هر چند بودجۀ سازمان فرهنگی‌اجتماعی شهرداری کرمان در مقایسه با شهرهایی مثل تهران و اصفهان و مشهد بسیار کم است و همین نشان‌دهندۀ عدم توجه شوراهای شهر کرمان در همۀ دوره‌ها به مقولۀ فرهنگ و هنر و ورزش و مسائل اجتماعی است».
شورا و فرهنگ در شهر
ارجمند بیان کرد: «در مجموع می‌توان گفت که در پنج، شش سال اخیر رویکرد در شهر کرمان تا حدودی تغییر و شهرداری به فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی گرایش پیدا کرده اما به نظر می‌رسد شورای شهر چشم‌انداز و مسیر دیگری را در این زمینه در پیش گرفته است، این رویکرد شورا تنها محدود به دورۀ فعلی نیست و در دورۀ شهرداری آقای عالم‌زاده و دکتر شعرباف نیز، با وجود علاقمندی شهرداران به فعالیت‌های هنری، شورای شهر چندان رغبت و علاقه‌مندی نسبت به فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی که از سوی شهرداری تعریف می‌شد نشان نمی‌داد».
دکتر ارجمند بیان کرد: «احتمالا تصمیم واگذاری خانه‌شهر به‌عنوان یکی از ساختمان‌های فرهنگی مهم شهر به استانداری نیز خروجی چنین رویکردی در شورای شهر فعلی است».
میراث ناملموس خانه‌شهر
این آهنگساز سپس گفت: «این نوع نگاه به خانه‌شهر در حالی است که شنیدن نام آن بسیاری از خاطرات و رویدادها و ارزش‌ها را برای مردم کرمان تداعی می‌کند. در این تالار، رویدادها و کنسرت‌ها و جشنواره‌های متعدد و مهم فرهنگی و هنری برگزار شده و بخشی از حافظۀ تاریخی و فرهنگی شهر را در خود دارد».
وی با بیان اینکه قبل از انقلاب، خود من در کنسرت شجریان و پریسا در این تالار شرکت کردم، افزود: «در دهه‌های بعد از انقلاب جشنواره‌های متعدد از جمله جشنواره ملی موسیقی خلیج‌فارس و جشنواره ملی موسیقی نواحی در این تالار برگزار شده و هنرمندان بزرگی در آن اجرا داشته‌اند همچنین، برنامه‌های مهمی با سخنرانی اساتید مطرح موسیقی ایران را در خانه‌شهر داشته‌ایم».
مدیرکل سابق موسیقی وزارت ارشاد تاکید کرد: «شهرداری‌ها باید چنین بناهایی را حفظ و به جای واگذاری آن به نهادی دیگر، طوری برنامه‌ریزی کنند که کارکرد فرهنگی آن حفظ و عموم شهروندان از آن استفاده کنند».
بی‌اعتنایی شهرداری به بنای ملی
ارجمند با تاکید بر اینکه خانه‌شهر از همان زمان شکل‌گیری و ساخت، کارکرد فرهنگی داشته است، گفت: «حالا این سوال مطرح می‌شود که آیا شهرداری کرمان توان بازسازی و واگذاری این بنا به جامعۀ فرهنگی و هنری کرمان را ندارد؟ پاسخ این است که حتما دارد. این تالار سرپاست و امکان بازسازی دارد».
این هنرمند موسیقی افزود: «مسئلۀ دوم اینکه استانداری با تحویل خانه‌شهر چه برنامه‌ای برای آن دارد؟ آیا کارکرد فرهنگی و عمومی آن را حفظ خواهد کرد؟ پاسخ این است که حتما استانداری چنین کاری نمی‌کند که آن را مرمت کند و به جامعۀ فرهنگی و هنری تحویل بدهد بلکه این ساختمان را برای استفاده و برگزاری مناسبات و رویدادهای رسمی و دولتی مورد بهره‌برداری قرار خواهند داد».
وی با تاکید بر اینکه مخالف واگذاری خانه‌شهر هستم، افزود: «اعتراض و انتقادی که بنده و اهالی فرهنگ و هنر و شهروندان داریم این است که شهرداری چرا این ساختمان را که به‌عنوان میراث ملی معاصر ثبت ملی شده و واجد ارزش‌های معماری نیز هست را مرمت نمی‌کند و آن را رها کرده و عملا بلا استفاده مانده و اکنون هم با سلب مسئولیت، در پی واگذاری آن به استانداری است».
افزایش امنیت با کمک فرهنگ
با توجه به اینکه خانه‌شهر اکنون در یک سایت اداری جای گرفته و کاملا چسبیده به ساختمان استانداری کرمان است، برخی معتقدند نمی‌توان کاربری غیراداری به آن داد چون محیط به گونه‌ای است که امکان آمدوشد زیاد به دلایل امنیتی و ... وجود ندارد. این دلیل برای شما که طرفدار این هستید که خانه‌شهر کاربری فرهنگی داشته باشد قانع‌کننده است؟
ارجمند در پاسخ به این پرسش فردای‌کرمان گفت: «بسیاری از مدیران به‌جای اینکه به دنبال حل مسئله باشند و برای تصمیم‌گیری از نظر کارشناسان و نخبگان استفاده کنند یا به دنبال حل مسئله براساس نظر شخصی خود هستند یا تلاش می‌کنند صورت مسئله را پاک کنند».
وی افزود: «شهرداری و استانداری نمی‌توانند به بهانۀ اینکه این ساختمان در کنار مکان‌هایی اداری است امکان استفادۀ عموم از آن را سلب کنند و کاربری آن را تغییر دهند».
وی با طرح این سوال که مگر محیط فرهنگ و هنر عرصۀ ناامنی است؟ اظهار کرد: «وقتی یک محیط به فضای فرهنگی تبدیل می‌شود امنیت آن چندین برابر می‌شود. در قلب ساختمان وزارت کشور که جزو امنیتی‌ترین اماکن است، سالن کنسرتی است که سه هزار نفر ظرفیت دارد و هر ماه ده‌ها شب، برنامۀ کنسرت در آن برگزار می‌شود».
وی با بیان اینکه برخی به بهانۀ اینکه پارکینگ در کنار خانه‌شهر وجود ندارد استفادۀ عمومی آن را منتفی می‌دانند، گفت: «فضایی مثل تالار وحدت تهران را در نظر بگیرید. این تالار یک پارکینگ کوچک دارد و کسانی که مخاطب کنسرت‌های آن هستند خودروی شخصی خود را در مکان‌های دیگری پارک می‌کنند یا با وسایل نقلیۀ عمومی تردد می‌کنند و مشکلی ندارند». وی بیان کرد: «تالارهای دیگری هم در تهران داریم که مشکل پارکینگ دارند اما به این خاطر، آن را تعطیل نکرده یا کاربری را تغییر نداده‌اند».
رئیس هیات مدیره انجمن موسیقی کرمان تاکید کرد: «مشکل پارکینگ و سایر بهانه‌هایی که برای عدم استفادۀ عموم از خانه‌شهر می‌تراشند قابل رفع است و متخصصان معماری و شهرسازی و ترافیک می‌توانند آن را حل کنند. به‌عنوان مثال، پارکینگ طبقاتی شهرداری کرمان یا جاهای پارک در بلوار پارادیس و دیگر خیابان‌های مجاور که عصرها خالی هستند می‌تواند برای مراجعان به خانه‌شهر مورد استفاده قرار گیرد».
نقش حیاتی خانه‌شهر برای موسیقی
ارجمند سپس با اشاره به ضرورت استفاده از تالار اصلی خانه‌شهر برای برنامه‌ها و رویدادهای مرتبط با موسیقی در کرمان اظهار کرد: «ظرفیت این تالار، دو برابر بیش‌تر از سالن موسیقی تالار فرهنگ‌وهنر (واقع در جاده تهران) است. تاکید می‌کنم که این بنا اساسا با کارکرد فرهنگی و رویدادهای فرهنگی برای استفاده مردم ساخته شده است و هر استفادۀ دیگری از آن اجحاف در حق مردم کرمان است که سرانۀ ورزشی و فرهنگی پایینی دارند».
وی افزود: «ما نیازمند سالن‌های بیش‌تری با کاربری فرهنگی در شهر کرمان هستیم». وی ادامه داد: «در حال حاضر ترافیک زیادی برای برگزاری کنسرت‌ها در تالار فرهنگ‌وهنر وجود دارد. به دلیل کم بودن ظرفیت سالن موسیقی در تالار فرهنگ و هنر، بسیاری از کنسرت‌ها توجیه اقتصادی ندارد و در سالن‌های ورزشی اجرا می‌شوند که استاندارد نیستند و معضلاتی هم به دنبال دارند. خانه‌شهر می‌تواند این کمبودها را برطرف و امکان برگزاری کنسرت با قیمت بلیت پایین‌تر برای اقشار متوسط و پایین را ایجاد کند».
وی تاکید کرد: «خانه‌شهر به‌خوبی می‌تواند تکمیل‌کنندۀ چرخۀ فعالیت سایر تالارهای کرمان در برگزاری رویدادها باشد».
استقرار خانه‌هنرمندان در خانه‌شهر
ارجمند سپس با بیان اینکه انجمن موسیقی آمادگی دارد این تالار را برای بهره‌برداری در اختیار بگیرد، اظهار کرد: «از آن‌جایی که تجهیز و بازسازی تالارهای موسیقی ضوابط و شرایطی خاص دارد طرح مرمت آن هم باید حتما با نظر کارشناسان این حوزه باشد».
وی افزود: «بخش اداریِ طبقۀ اول خانه‌شهر می‌تواند در اختیار خانه‌هنرمندان و انجمن‌های هنری قرار گیرد».
پهنۀ فرهنگی خواجوی کرمانی
این مدرس دانشگاه تهران با ارائۀ پیشنهادی مبنی بر شکل‌گیری پهنۀ فرهنگی خواجوی کرمانی در محدودۀ اطراف خانه‌شهر ادامه داد: «با توجه به اینکه در شهرهای بزرگ دنیا، منطقه‌ای از شهر را برای فعالیت‌های فرهنگی و هنری مشخص می‌کنند و تمرکز سالن‌های کنسرت و سینما و تئاتر و گالری‌ها و موزه‌ها و کافه‌ها و کتابخانه‌ها در این مناطق هستند، در کرمان هم می‌توان از این تجربه استفاده کرد».
وی توضیح داد: «روبه‌روی خانه‌شهر و در زیرزمین ساختمان شهرداری کرمان یک گالری وجود دارد، سینما شهر تماشا نیز در چند قدمی بنای خانه‌شهر است. حسینیه ثارالله و موزه دفاع مقدس را هم در این محدوده داریم. همچنین، در نزدیکی خانه‌شهر، ساختمان سابق کاخ جوانان و کانون فرهنگی و هنری فعلی واقع شده که حدود 60 سال قدمت دارد. چند قدم آن‌طرف‌تر، یخدان تاریخی مویدی را داریم. پس از آن، به خانه تاریخی اُشیدری و کتابخانه ملی که دو بنای بسیار ارزشمند تاریخی هستند می‌رسیم. کتابخانۀ میمندی و مجموعۀ فرهنگی و هنری کانون پرورش فکری را هم در باغ ملی داریم. حدفاصل چهارراه طهماسب‌آباد تا باغ ملی، مجموعۀ کانون هنر کرمان و تئاتر شهر، موزه هرندی، موزه هنرهای معاصر صنعتی؛ به‌عنوان دومین موزۀ گرانقیمت و ارزشمند هنرهای معاصر ایران با گنجینۀ بزرگی از آثار هنرمندان ایران و جهان واقع شده است. مجموعۀ فرهنگی صنعتی، سینماهای مهتاب و آسیا و چندین کتابفروشی نیز در این محدوده وجود دارد. بخشی از محدودۀ بافت تاریخی شهر کرمان نیز در همین منطقه است».
وی تصریح کرد: «این شرایط برای اینکه این محدوده به پهنۀ فرهنگی شهر تبدیل شود بسیار مناسب است».
ارجمند افزود: «شهرداری کرمان به‌جای پاک کردن صورت مسئله و واگذاری خانه‌شهر به استانداری، طرحی برای کل این محدوده، تهیه و تصویب کند و پهنۀ فرهنگی شهر که می‌تواند نام خواجو را داشته باشد در آن ایجاد کند».
وی بیان کرد: «این، مشابه آن اقدامی است که ما در دهۀ 90 خورشیدی در اطراف تالار وحدت تهران انجام دادیم که اکنون به‌عنوان پهنۀ رودکی به مرکزی برای برگزاری برنامه‌های متعدد فرهنگی و هنری تبدیل شده است».
این آهنگساز اذعان کرد: «شهرداری با آزادسازی فضاهای دیگر، می‌تواند پهنۀ فرهنگی‌هنری خواجوی کرمانی را در این محدوده ایجاد کند و ارزش‌های فرهنگی را در یک منطقه تجمیع و از پراکنش آن‌ها جلوگیری کند».
ارجمند تاکید کرد: «اینکه بعضی از اماکن اداری در همین منطقه باشند می‌تواند مزیت آن باشد نه تهدید».
رئیس هیات مدیره انجمن موسیقی کرمان گفت: «فعالیت‌های فرهنگی و هنری در افزایش امنیت و ارتقای کیفیت فضای شهری در این محدوده از کرمان بسیار موثر است و انتظار می‌رود شورای شهر کرمان به جای تصمیمات شتابزده و کارشناسی نشده، از دیدگاه‌ها و نظرات هنرمندان و کارشناسان در این موارد استفاده کند، کاری که تاکنون انجام نداده است».
وی باری دیگر تاکید کرد: «طبیعی است در صورت واگذاری خانه‌شهر به استانداری کرمان عملا کارکرد آن تغییر می‌کند و نام نیکی از این دورۀ شورای شهر و شهرداری کرمان به جا نمی‌ماند».
نظر خود را بنویسید