صمد قربان‌نژاد*
انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۴۰۳ را می‌توان به‌لحاظ اندیشه و گفتمان متمایز فرهنگی هرکدام از نامزدها به‌خصوص دو رقیب اصلی و شرایط خاص فرهنگی حاکم بر جامعه، متفاوت‌ترین دورۀ انتخابات ریاست‌جمهوری برشمرد. عدم مشارکت حدود شصت درصد از واجدین شرایط در دور اول و رأی ندادن بیش از پنجاه درصد آنان در دورۀ دوم را می‌توان گواهی بر شرایط خاص حاکم بر وضعیت فرهنگی و اجتماعی این روزهای ایران دانست.
بررسی گفتمان و وعده‌های انتخاباتی نامزدها، به‌خصوص، سه نامزد اصلی یعنی آقایان پزشکیان، جلیلی و قالیباف نشان می‌دهد که کمترین وعده‌های معیشتی و اقتصادی را در این بین آقای پزشکیان داشته و به عبارت بهتر ایشان هیچ وعدۀ خاصی در حوزه‌های اقتصادی، ازجمله یارانه، مسکن، بسته‌های معیشتی و… نداده است و در تمام امور، بهره‌گیری از نظر کارشناسان را لازم دانسته و برای جامۀ عمل پوشاندن به پیشبرد برنامۀ هفتم توسعه، استفاده از نظر کارشناسان در قالب تیم‌های تخصصی را لازمۀ کار دانسته است.
با توجه به این‌که درحال‌حاضر که به عقیدۀ بسیاری، چالش اقتصاد اصلی‌ترین عامل نارضایتی مردم از دولت‌مردان است، انتخاب فردی که کمترین وعده‌های اقتصادی داشته است را می‌توان این‌گونه بیان کرد که انتخاب دکتر مسعود پزشکیان یک انتخاب متفاوت فرهنگی بوده است و مردم این‌بار به یک گفتمان و کردار فرهنگی رأی آری دادند، اگر حفظ کرامت انسانی آحاد جامعه، ارتباط سازنده و اثربخش با سایر کشورهای جهان، توجه به امر آموزش و هنر و سایر موارد استخراج شده از ادبیات رئیس‌جمهور منتخب را برگرفته از توجه ایشان به ساحت مقدس فرهنگ در حوزه‌های مختلف بدانیم آن‌گاه با جرأت می‌توان گفت که انتخاب دکتر پزشکیان حاصل بلوغ فرهنگی جامعۀ ایران می‌باشد و این مطلب را می‌توان با پرداختن به چند نکته، مورد بحث و بررسی قرار داد:
نخست این‌که، مردم جامعه به میزان قابل توجهی به حوزۀ وظایف و اختیارات رئیس‌جمهور، نسبت به گذشته واقف شده‌اند و دیگر وعده‌ها و شعارهای افراطی، پوپولیستی و انتزاعی نمی‌تواند عامل مناسبی برای جلب آراء مردم به‌خصوص جوانان و قشر تحصیل‌کرده به شمار آید؛ که این خود بیانگر رشد قابل توجه سواد فرهنگی و رسانه‌ای جامعه است.
دوم این‌که در گفتمان رئیس‌جمهور منتخب، ارتباط شفاف و هدفمند با جامعۀ جهانی از مسیر رفع تحریم‌ها و گشایش فعالیت‌های توسعه‌گرایانه در حوزه‌های مختلف اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، علمی و... یکی از مهم‌ترین کلیدواژه‌ها محسوب می‌شود که تجربۀ زیستۀ سال‌های همراه با تحریم، به‌خوبی بیانگر الزام حل این معضل برای دستیابی به رشد همه‌جانبه است و درک مفهوم جهانی شدن در شاخص‌های مختلف، با حفظ هویت و کرامت ملی از سوی مردم قابل توجه است.
سومین نکتۀ حائز اهمیت، صداقت در رفتار و کردار هرکدام از نامزدها بود. تا جایی‌که حتی بداخلاق‌ترین هواداران جناح مخالف دکتر پزشکیان نیز نتوانستند نکتۀ سیاه و حتی خاکستری در زیست فردی، شغلی و خانوادگی رئیس‌جمهور منتخب پیدا کنند و ازاین‌رو به حربۀ ایجاد هراس از تکرار عملکرد برخی دولت‌های پیشین روی آوردند و تهمت‌هایی همچون افزایش بیست برابری قیمت بنزین و مسکن را مطرح نمودند که مردم با تحلیل و بصیرت توانستند این توطئه‌ها را خنثی نمایند.
چهارمین و شاید مهم‌ترین نکته، رشد و پویایی فرهنگی جامعه در بین افراد رأی‌دهنده بود که به‌خوبی مفهوم وحدت در کثرت را درک نموده بودند و پذیرش آراء و نظر اقوام مختلف، زنان و حتی مخالفان را در ادبیات رئیس‌جمهور منتخب، بسیار ارزشمند قلمداد کرده و از آن استقبال نمودند. اختلاف معنادار صدرنشینی آراء دکتر پزشکیان در بین استان‌های مرزی و اقوام غیرفارس به‌خوبی بیانگر استقبال مردم از سیاست رسیدن به انسجام ملی در سایه وحدت در کثرت است.
باید این واقعیت را بپذیریم که در شرایط کنونی بیش از پنجاه درصد مردم از فضای مدیریتی موجود در کشور ناراضی‌اند و عدم مشارکت آنان در انتخابات نشان داد که امید چندانی به بهبود اوضاع در حوزه‌های مختلف اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، روابط خارجی، آموزشی، بهداشتی و… ندارند.
به‌نظر می‌رسد درحال‌حاضر مهم‌ترین وظیفۀ دولت چهاردهم بازگرداندن خون امید به رگ‌های پیکرۀ ایران است که این امر در سایۀ انتخاب و همراهی یک تیم متخصص و متعهد و تلاش بی‌وقفه، میسر به‌نظر می‌آید. هرچند مقابله با بی‌اخلاقی‌ها و تهمت و تخریب‌های برخی افراد تندرو جناح مخالف رئیس‌جمهور که همچنان دارای قدرت قابل‌توجه در رسانه‌های رسمی و غیررسمی و همچنین در چند کرسی مجلس شورای اسلامی و برخی نهادهای حکومتی می‌باشند می‌تواند به‌عنوان یک عامل بازدارنده در پیشبرد اهداف دولت جدید به‌خصوص در حوزۀ سیاست خارجه و برخی مسائل مهم فرهنگی به شمار آید، اما حمایت قاطع حاکمیت از دولت می‌تواند مهم‌ترین راه‌گشای عبور از این بحران قلمداد شود.
درحال‌حاضر فعالیت‌های هدفمند، اصولی و علمی تبیینی، برای مقابله با دروغ‌پراکنی‌ها و سیاه‌نمایی‌های برخی بداخلاقان را می‌توان مهم‌ترین وظیفه فعالان حوزه فرهنگ و هنر دانست که می‌بایست با هوشیاری تمام در مقابل این حربه‌های ناجوانمردانۀ دشمنان خارجی و بدخواهان داخلی ایستادگی نموده و مانع به حاشیه راندن دولت از مسیر اصلی و هدف والای خود شوند.
* دانش‌آموخته دکتری مدیریت و برنامه‌ریزی فرهنگی
نظر خود را بنویسید