فردای‌کرمان - گروه اطلاع‌رسانی: «کاوه شایان‌فر» دکتر داروساز اهل کرمان است که سال 86 با ورود به دانشکده داروسازی کرمان، تحصیلات خود را در این زمینه ادامه داده و اکنون با تجربه‌ای 15 ساله و تاسیس داروخانه‌ای در خیابان هزارویکشب کرمان به مشاورۀ تخصصی در زمینۀ مصرف داروهای مکمل مشغول است. او معتقد است می‌توان با مصرف برخی مکمل‌ها از بروز بیماری‌هایی که افراد به دلیل جغرافیای محل زندگی و یا ژنتیک به آن مبتلا می‌شوند پیشگیری کرد.
در ادامه گفت‌و‌گوی ما با این دکتر داروساز و نقش داروهای مکمل در پیشگیری از بیماری‌ها را بخوانید.
* جناب دکتر شایان‌فر، کار خود را چگونه و از کجا شروع کردید؟
از زمانی که وارد دانشگاه شدم به فکر این بودم که زودتر وارد بازار کار داروسازی شوم و بتوانم هزینه‌های خودم را تامین کنم هرچند خانواده همیشه از من حمایت می‌کرد اما دوست داشتم زودتر روی پای خودم بایستم. دو سال بعد از شروع تحصیلاتم، به‌صورت غیررسمی و آزمایشی در وقت‌های آزاد به داروخانه می‌رفتم تا نحوۀ کار در داروخانه را فرا بگیرم، البته این موضوع به من کمک کرد درس‌ها را نیز بهتر یاد بگیرم. این کار ادامه پیدا کرد تا دو سال پایانی تحصیل که من به‌طور رسمی می‌توانستم وارد داروخانه شوم. آن زمان به‌عنوان مسئول فنی در داروخانه راین مشغول به کار شدم. سال 93 بعد از اتمام تحصیل و در دوران سربازی، توانستم با انتقال سرمایه، داروخانه راین را از دکتر قبلی تحویل بگیرم. داروخانه راین سال 1342 به نام «پاستور» تاسیس شده بود که من با همان اسم کارم را شروع کردم و تا سال 1401 به مدت هشت‌سال‌ونیم در راین کارم را ادامه دادم. بعد از آن با توجه به قوانین سازمان غذا و دارو که امکان انتقال پروانه به کرمان را داشتم برای ارائۀ خدمت به شهر کرمان آمدم.
* چرا تصمیم گرفتید به کرمان بیایید؟
زمانی که کارم را شروع کردم تنها داروخانه در راین بودم اما بعد از مدتی به دلیل این‌که تعداد فارغ‌التحصیلان زیاد شد و با تغییر شرایط، امکان تاسیس داروخانه راحت‌تر شد، یکی از همکاران داروساز در راین داروخانه دیگری تاسیس کرد. از سوی دیگر روند زندگی شخصی من نیز تغییر کرده بود، ازدواج کرده بودم، صاحب فرزند شده بودم و شرایط انتقال پروانه هم فراهم بود، در نتیجه به کرمان منتقل شدم.
* مصرف دارویی در دو شهر کرمان و راین را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
من داروخانه را در خیابان هزارویکشب کرمان تاسیس کردم و بافت جمعیتی این منطقه درآمد بیشتری دارند، به‌نسبت هزینۀ بیشتری برای زندگی انجام می‌دهند و مصرف مکمل‌ها در این منطقه بیشتر است. در دوران دانشجویی برای مدتی در یک داروخانه در خیابان امام‌جمعه کار می‌کردم، آن زمان این بازخورد را دیده بودم و می‌دانستم مصرف داروهای مکمل در این منطقه بیشتر است و به همین دلیل داروخانه را در این منطقه تاسیس کردم که بتوانم در این زمینه ارائه خدمت بدهم. در راین چون تک داروخانه بودم مردم بیشتر برای مصرف داروهای درمانی به داروخانه مراجعه می‌کردند. در کرمان هم این بافت داروخانه‌ای در خیابان جهاد به دلیل استقرار مطب پزشکان متخصص وجود دارد و اکثر مراجعه‌کنندگان برای دریافت داروهای درمانی مراجعه می‌کنند. من سعی کردم در این منطقه با توجه به این‌که شهروندان بیشتر به سبک زندگی اهمیت می‌دهند و هزینۀ بیشتری برای این داروها پرداخت می‌کنند، مکمل‌های دارویی را بیشتر و بهتر معرفی کنم و در این رابطه مشاوره بدهم.
* آیا به‌طور کلی، داروخانه‌ها باید به سمت ارائۀ مشاوره و داروهای تخصصی حرکت کنند؟
در زمان تحصیل بسیاری از این آموزش‌ها دربارۀ داروهای آرایشی و بهداشتی، مکمل‌ها، ویتامین‌ها و همچنین جنبۀ درمانی داروها به ما ارائه شده است. من همواره به دنبال این بودم که بتوانم سبک زندگی مردم را بهتر کنم و به جای درمان، بیشتر برای پیشگیری از ابتلا به بیماری‌ها اقداماتی را انجام دهم، هرچند جنبۀ درمانی کار را نیز حفظ کردم و داروهای درمانی نیز در داروخانه دارم اما درخصوص مکمل‌ها مشاورۀ بیشتری ارائه می‌شود تا سبک زندگی مردم بهتر شود. پیش از این در کرمان چنین کاری به‌صورت تخصصی انجام نمی‌شد و من سعی کردم به‌واسطۀ تخصصی که دارم این فاصله را پر کنم تا کسی که می‌خواهد ویتامین یا مکمل دارویی مصرف کند به جایی که به‌صورت تخصصی در این زمینه مشاوره می‌دهد، مراجعه کند.
* فکر انجام این کار از کجا شکل گرفت؟
گاهی برای درمان بیماری‌ها نیاز است به متخصص مراجعه و درمان دارویی دنبال شود و نمی‌توان با پیشگیری کاری انجام داد اما همیشه این موضوع را در ذهن داشتم که کاش مردم به جای درمان و رفتن به سراغ پزشک و بعد مراجعه به داروخانه برای دریافت دارو، با مصرف یکسری مکمل‌ها و یا تغییر سبک زندگی مثل فاصله گرفتن از فست‌فود و فعالیت ورزشی، نیاز به مصرف دارو نداشته باشند و دوست داشتم درآمد من از سلامت مردم باشد نه از بیماری آن‌ها. زمانی که رنج مردم در مراجعه به پزشک و معطلی آن‌ها در زمان دریافت دارو را می‌دیدم و متوجه عوارضی که ممکن بود بعد از مصرف دارو دچار آن شوند، بودم، دوست داشتم این خدمت را به مردم ارائه بدهم که با تغییر کوچکی در سبک زندگی و استفاده از مکمل‌هایی که به‌صورت روتین در مواد غذایی وجود دارد اما به دلیل رژیم غذایی دسترسی به انواع این مکمل‌ها وجود ندارد، از ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها پیشگیری کنند.
* آیا کسانی که برای دریافت داروی مکمل به شما مراجعه می‌کنند نیاز است قبل از آن آزمایش انجام دهند؟
اگر این آزمایش را انجام دهند تا متوجه شوند چه کمبودهایی در بدن‌شان وجود دارد یا این‌که چه مشکلات باکتریایی و عفونت‌هایی دارند، بهتر است. اما معمولا با یکسری علامت جزئی می‌توان بعضی کمبودهای بدن را متوجه شد. بدن‌دردهایی که بعضی‌ها به آن دچار می‌شوند، خواب‌رفتگی دست وپا، مشکلات ناخن یا مویی که برای برخی افراد ایجاد می‌شود مانند ریزش زیاد مو یا تغییر شکل ناخن‌ها و ... تا حدودی مشخصۀ این است که کمبود مکمل و ویتامین دارند ضمن این‌که جغرافیایی که ما الان در آن به سر می‌بریم و ژنتیک بر برخی از این کمبودها تاثیر دارد و مردم درصورت اطلاع از این موارد متوجه می‌شوند که باید به‌صورت روتین بعضی مکمل‌ها را مصرف کنند که این مساله به پیشگیری بسیاری از بیماری‌ها کمک می‌کند.
به‌عنوان مشاور مکمل‌های دارویی چه مکمل‌هایی را به عموم جامعه پیشنهاد می‌دهید؟
ویتامین D بسیاری از مردم ایران از سطح نرمال پایین‌تر است. این ویتامین به‌عنوان یک مکمل خوب و آنتی‌اکسیدان قوی برای بدن استفاده می‌شود و خیلی از عملکردهای بدن وابسته به آن است اما نکته‌ای که باید به آن توجه کرد مرز باریکی‌ست که بین اضافه استفاده کردن و به اندازه استفاده کردن ویتامین‌ها وجود دارد. به‌عنوان مثال علائم میزان زیاد مصرف ویتامینD دقیقا مانند علائم کمبود ویتامین D و حتی شدیدتر است و حتما باید به اندازه مصرف شود. بسیاری از مکمل‌ها از رشد ویروس‌ها جلوگیری می‌کنند و تکثیر ویروس‌ها را در بدن مختل می‌کنند. همچنین بسیاری از مواد غذایی یا استرس‌هایی که به بدن وارد می‌شود مواد مضری در بدن تولید می‌کند که استفاده از مکمل‌ها آن‌ها را از بین می‌برد. این مکمل‌ها در مواد غذایی هم وجود دارد اما چون جامعه تا حدی به سمت مدرنیته پیش رفته اما همۀ جنبه‌های مدرنیته را رعایت نکرده و سبک زندگی را کامل به هم ریخته، مصرف مکمل‌ها به پیشگیری از بیماری‌ها کمک می‌کند. به‌دلیل سبک زندگی یا جغرافیا و محیطی که مردم در آن زندگی می‌کنند بعضی بیماری‌ها در مناطقی شایع است که با مشاوره گرفتن از یک دکتر داروساز و استفادۀ درست از مکمل‌ها می‌توان این عوارض جغرافیایی را از بین برد و به‌راحتی از بروز بیماری پیشگیری کرد.
* انجام کار تخصصی روی حوزۀ مکمل‌ها چه معایبی دارد؟
به واسطۀ سیاست‌گذاری علوم‌پزشکی و سازمان غذا و دارو حاشیۀ سود مکمل‌ها نسبت به داروها کمتر است و همچنین با توجه به مصرف این داروها اگر کمی بی‌دقتی در خرید و انبار آن‌ها صورت گیرد احتمال تاریخ گذشته شدن این داروها وجود دارد. مکمل‌ها به نسبت داروها قیمت بالاتری دارند و با وجود این‌که قیمت آن‌ها سود شما را مقداری پوشش می‌دهد اما در همان حد هم خطرناک و زیان‌بار است و اگر تاریخ دارو بگذرد خسارت سنگینی به موسس داروخانه یا سرمایه‌گذار وارد می‌شود.
چه مکمل‌هایی برای کودکان ضروری است؟
مکمل‌های زیادی وجود دارد که به رشد مغزی و فیزیکی کودکان کمک می‌کند ازجمله امگا 3 که اگر کودکان از سه‌سال به بالا استفاده کنند عملکرد خیلی خوبی بر رشد مغزی آن‌ها دارد. یکسری مکمل نیز به‌صورت قرص و شربت برای افزایش قد وجود دارد که از سن 10 سال به بالا می‌توانند استفاده کنند.
طی 15 سالی که تجربۀ کار در داروخانه را داشتید آیا پیش آمده که داروی اشتباه به مشتری بدهید؟
نه تاکنون اشتباهی نکردم اما خاطرۀ جالبی دارم. بعد از آن‌که مدتی برای کسب تجربه در داروخانه کار کرده بودم از سازمان غذا و دارو اجازۀ رسمی گرفتم که به‌عنوان جایگزین مسئول فنی فعالیت کنم. روز چهارمی که به‌صورت رسمی وارد داروخانه شدم نسخه‌ای برای یک کودک آمده بود که داروی کاهش التهابات ریوی برای او تجویز شده بود. داروی این بیماری با دوز 5 و 50 موجود بود که در قفسۀ دارویی کنار هم بودند و فقط اندازۀ آن‌ها کمی متفاوت بود. من سه روز پیگیر بودم تا مطمئن شوم دارو را درست به آن‌ها تحویل دادم و خدا را شکر درست بود. کار داروخانه حساسیت بالایی دارد حضور در داروخانه، دقت به نسخی که می‌آید و باید رسیدگی شود، دقت در این‌که داروی اشتباه یا دوز اشتباهی تحویل بیمار نشود کار حساسی است و لزوما این نیست که داروساز فقط یک داروخانه تاسیس کند. حضور مستمر مسئول فنی و رسیدگی حداقل به نسخ و مشاورۀ دارویی ضروری است.
نظر خود را بنویسید