فردای‌کرمان ـ اسما پورزنگی‌آبادی: یخدان مویدی باری دیگر قرار است محل برپایی نمایشگاه صنایع‌دستی نوروزی بشود؛ رویدادی که پیش از این و به‌دلیل نگرانی از آسیب‌هایی که به این بنای ثبت‌ملی در شهر کرمان وارد می‌شد و همچنین مشکلات ترافیکی که برپایی نمایشگاه به‌دنبال داشت چندین سال متوقف بود.
معاون فرهنگی شهردار کرمان چند روز قبل خبر احیای این نمایشگاه در نوروز پیش‌رو را اعلام کرده است. عبدالرضا شیخ‌شعاعی در این‌باره گفته است: «دلیل برگزار نشدن نمایشگاه صنایع‌دستی در یخدان مویدی در دو سال گذشته ایجاد ترافیک بوده است. تلاش می‌کنیم با استفاده از ظرفیت پارکینگ‌های اطراف و رایزنی با مدارس آن حوالی برای استفاده از حیاط آن‌ها به‌عنوان پارکینگ موقت، موافقت شورای ترافیک را جلب و نمایشگاه صنایع‌دستی مورد نظر را احیا کنیم».
معاون شهردار کرمان در حالی تنها مشکل برگزاری این نمایشگاه را ترافیک اعلام کرده که در سال‌های گذشته آسیب‌هایی که برگزاری نمایشگاه‌ها در مجاورت یخدان مویدی به این بنای تاریخی وارد می‌کردند نیز نگرانی‌ها و اعتراضاتی را به‌دنبال داشت.
برای نوروز پیش‌رو اما میراث‌فرهنگی موافق برگزاری نمایشگاه صنایع‌دستی در یخدان مویدی است. در این‌باره، ایمان موحدی ـ کارشناس صنایع‌دستی و مسئول دفتر تجاری‌سازی و برندسازی صنایع‌دستی اداره‌کل میراث‌فرهنگی استان در پاسخ به فردای‌کرمان در خصوص آسیب‌هایی که برگزاری نمایشگاه به یخدان می‌زند، می‌گوید: «آسیب‌ها نبوده است بلکه در یک سال از سوی یکی از شرکت‌کنندگان در نمایشگاه اشتباهی صورت گرفت و بنری (به بدنۀ یخدان) نصب شد».
وی می‌افزاید: «مخالفت‌هایی که نسبت به برگزاری نمایشگاه در این مکان وجود دارد و مقامات استانی بیش‌تر بر آن تاکید دارند مربوط به ترافیک آن محدوده است».
وی ادامه می‌دهد: «با تمهیدات شورای ترافیک و با استفاده از پارکینگ‌های ادارات و مدارس و خیابان‌‌های اطراف می‌توان مشکل ازدحام خودروها را حل کرد».
وی با بیان این که یخدان مویدی ثبت ملی شده و جزو بناهای فاخر شهر کرمان است، تاکید می‌کند: «میراث‌فرهنگی به‌عنوان متولی حفاظت از بناهای تاریخی بسیار حساس است و نه این که بگوییم کمترین آسیبی به بنای ارزشمند یخدان وارد نمی‌شود بلکه با تمهیدات لازم اجازه نمی‌دهیم هیچ‌گونه آسیبی به این بنا وارد شود».
موحدی سپس اظهار می‌کند: «یخدان در کرمان یک نماد و فضای معرفی‌شده است که مورد توجه مردم بومی سرتاسر استان بوده، از طرفی، در سال‌های گذشته در ایام نوروز گردشگران و مسافران به این محل توجه خاصی داشتند. در ایران هم وقتی به هنرمندان صنایع‌دستی اعلام می‌شد که در یخدان مویدی نمایشگاه برگزار می‌کنیم استقبال بی‌نظیری می‌شد. می‌توان گفت نمایشگاه صنایع‌دستی یخدان مویدی به یک برند تبدیل شده است».
وی می‌گوید: «به دلیل این شرایط اصرار داریم مجدد نمایشگاه در مجاورت یخدان برگزار شود که از این برند برای تجاری‌سازی و فروش صنایع‌دستی استان استفاده کنیم».
این کارشناس صنایع‌دستی اضافه می‌کند: «همچون بسیاری از اتفاقات دیگر، برگزاری این نمایشگاه نیز به برنامه‌ریزی و تمهیداتی نیاز دارد و می‌توانیم با همکاری دستگاه‌های مرتبط و ستاد خدمات سفر استان این برنامه‌ریزی را انجام دهیم».
مطالبۀ برگزاری نمایشگاه در یخدان
موحدی در ادامه اظهار می‌کند: «هنرمندان صنایع‌دستی سرتاسر استان منتظرند تا در نوروز فرصتی برای معرفی و فروش آثار خود داشته باشند. ما باید به این مطالبه و خواسته پاسخ بدهیم و به گونه‌ای اقدام کنیم تا هم این هنرمندان و هم کسانی که از شهرهای دیگر در نمایشگاه کرمان شرکت می‌کنند راضی باشند».
وی ادامه می‌دهد: «در چند سال اخیر که نمایشگاه در یخدان برگزار نشد و در هفت‌باغ یا بازار قلعه‌محمود یا پیاده‌راه تجلی نزدیک میدان ارگ بود، متاسفانه استقبال خوبی به‌دنبال نداشت؛ هم از لحاظ حضور شرکت‌کنندگان و هم میزان فروش و هم از لحاظ محتوایی مشکلات جدی وجود داشت».
وی توضیح می‌دهد: «سال گذشته برای برگزاری نمایشگاه نوروزی در بازار قلعه‌محمود تلاش زیادی کردیم و حتی حدود 70 درصد غرفه‌ها در این بازار بسته شد ولی از 70 غرفه‌ای که طراحی شده بود فقط پنج نفر ثبت‌نام کردند و هنرمندان حاضر به شرکت در این نمایشگاه نبودند در نتیجه، ما هم مجبور شدیم نمایشگاه صنایع‌دستی را در این مکان برگزار نکنیم».
موحدی با بیان این که امسال هرکسی که مراجعه می‌کند درخواست برگزاری نمایشگاه در محل یخدان را دارد چون فروش و استقبال این نمایشگاه‌ها رضایت‌بخش بوده است، اظهار می‌کند: «با همکاری و تعامل همۀ اعضای ستاد خدمات سفر می‌توانیم به بهترین نحو و مثل سال‌هایی که 100 و بعضا 120 غرفه داشتیم و به یخدان هم هیچ آسیبی زده نشد، امسال نیز این نمایشگاه را برگزار کنیم».
وی معتقد است برگزاری نمایشگاه صنایع‌دستی در یخدان مویدی فرصتی برای معرفی بیش‌تر این اثر تاریخی به گردشگران و مسافران نوروزی نیز ایجاد خواهد کرد.
نه به نمایشگاه در بازار قلعه‌محمود
میراث‌فرهنگی و شهرداری کرمان در حالی در تکاپو برای برگزاری نمایشگاه صنایع‌دستی در یخدان مویدی هستند که چندین سال صحبت از تبدیل بازار تاریخی قلعه‌محمود به مکانی برای عرضه و فروش صنایع‌دستی است. موحدی اما در اظهاراتی که خواندید از عدم استقبال هنرمندان برای حضور در نمایشگاه نوروزی این بازار در فروردین‌ماه امسال خبر داد. او در پاسخ به این سوال که دلیل عدم رضایت هنرمندان از نمایشگاه بازار قلعه‌محمود چه بوده است؟ می‌گوید: «این بازار هنوز برای برگزاری نمایشگاه کاملا آماده و مناسب نیست».
وی توضیح می‌دهد: «در راستۀ این بازار غرفه‌ها و حجره‌هایی وجود دارد که امکان خوبی برای فعال‌سازی کارگاه‌های تولید زندۀ صنایع‌دستی ایجاد کرده و در حال حاضر، بخش زیادی از این غرفه‌ها نیز فعالند ولی برای برگزاری نمایشگاه چند مشکل وجود دارد. یکی این که هنوز بازار به‌عنوان محل اختصاصی عرضۀ صنایع‌دستی آن‌قدر معرفی نشده که بتوانیم روی استقبال خوب مردم از آن حساب باز کنیم».
وی با بیان این که در حال حاضر حدود 15 غرفه صنایع‌دستی در این بازار فعالند، ادامه می‌دهد: «ولی برای برگزاری نمایشگاه موقت، این بازار در محل دید نیست ضمن این که در محل گذر بازار هم فضای کافی وجود ندارد که هم غرفه‌ها برپا شود و هم بازدیدکنندگان به‌راحتی تردد کنند».
وی اضافه می‌کند: «این شرایط باعث شد هنرمندان از حضور در نمایشگاهی که قصد برگزاری آن را در بازار داشتیم استقبال نکنند. برای نوروز پیش‌رو هم اعلام کردند که راغب نیستند در نمایشگاه بازار قلعه‌محمود شرکت کنند».
موحدی می‌گوید: «یخدان مویدی اما فضایی باز دارد و موقعیت مکانی و شرایط بصری آن نیز برای برگزاری چنین نمایشگاهی مناسب است. از همه مهم‌تر این که به یک برند تبدیل شده است. با این شرایط بهتر است نمایشگاه در همین مکان برگزار شود و اگر هم نواقصی وجود دارد آن را برطرف کنیم تا بتوانیم بیش‌ترین بهره‌برداری را از این فضا برای شهر و استان و هنرمندان صنایع‌دستی داشته باشیم».
رقابت کاروانسرا و یخدان
چرا در میدان نقش جهان اصفهان هم که یک بنای شاخص است غرفه برای برگزاری نمایشگاه موقت صنایع‌دستی برپا نمی‌کنند؟ جدا کردن این نمایشگاه از بازار تاریخی شهر کرمان که مقصد اصلی گردشگری است چه توجیهی دارد؟ چرا برای راه‌اندازی نمایشگاه نوروزی در یکی از بناهای خود بازار برنامه‌ریزی نمی‌کنید؟ از طرفی، در مجموعۀ بازار تاریخی کرمان، کاروانسرای گنجعلی‌خان را داریم که چندین سال است در آن صنایع‌دستی عرضه می‌شود. چطور شرایط را مدیریت می‌کنید تا با برگزاری این نمایشگاه، هنرمندان مستقر در کاروانسرا که نوروز فرصت مناسبی برای فروش آن‌هاست را از دست ندهند و متضرر نشوند؟
مسئول دفتر تجاری‌سازی و برندسازی صنایع‌دستی استان کرمان در پاسخ به این پرسش‌های فردای‌کرمان اظهار می‌کند: «ما دو مقوله داریم. یکی بازارچه موقت و دیگری بازارچۀ دائمی صنایع‌دستی. کاروانسرای گنجعلی‌خان محل دائمی عرضۀ صنایع‌دستی شده است و در تمام طول سال غرفه‌های آن فعالیت می‌کنند. در پیرامون این کاروانسرا نیز فروشگاه‌های صنایع‌دستی دایر هستند. به همین دلیل نمایشگاه نوروزی را به آن مکان نمی‌بریم تا تداخل کاری و رفت‌وآمدی پیش نیاید».
وی می‌افزاید: «در ایام عید نوروز نمایشگاه موقت برگزار می‌کنیم که بعد از حدود یک هفته تا 10 روز جمع می‌شود. در این نمایشگاه هنرمندانی که در خانه یا در محل کارگاه خود فعالیت می‌کنند فرصتی می‌یابند تا آثار خود را عرضه کنند».
وی با تاکید بر این که کاروانسرای گنجعلی‌خان محل دائمی و نمایشگاه یخدان مویدی موقت است، ادامه می‌دهد: «حتی اصفهان و شیراز و همۀ استان‌ها در شهرهای مهم خود نمایشگاه موقت برگزار می‌کنند در حالی که بازارچه دائمی نیز دارند. ما هم در نوروز علاوه بر کرمان، در سیرجان و بم و جیرفت و برخی دیگر از شهرها بازارچۀ موقت برگزار خواهیم کرد».
موحدی معتقد است: برگزاری نمایشگاه در نوروز بر کسب‌وکار هنرمندان کاروانسرا تاثیر نمی‌گذارد.
وی بیان می‌کند: «قرار است تعدادی از غرفه‌ها در اختیار هنرمندانی از سایر استان‌ها و تعدادی هم از سایر شهرهای استان قرار گیرد. نمی‌توانیم فضای رقابتی را خالی نگه داریم. غرفه‌های صنایع‌دستی کاروانسرا بازدیدکننده و مخاطب خاص خود را در طول سال و ایام عید دارد. ضمن این که کالاهایی به نمایشگاه می‌آیند که شاید تنها 30،40 درصد مشترک با آثار عرضه‌شده در کاروانسرا باشند».
وی می‌گوید: «نمایشگاه موقت نوروزی فرصتی برای حمایت از هنرمندانی که مثلا در قلعه‌گنج یا بیدکردوییه کار می‌کنند فراهم می‌کند تا بتوانند آثار خود را عرضه کنند».
انتخاب هنرمندان
در ادامۀ این گفت‌وگو، موحدی در پاسخ به این پرسش که چند غرفه در نمایشگاه یخدان مویدی قرار است برنامه‌ریزی شود و هنرمندان شرکت‌کننده را چطور انتخاب می‌کنید؟ می‌گوید: «تعداد دقیق غرفه‌ها هنوز مشخص نیست و در حال برنامه‌ریزی هستیم».
وی ادامه می‌دهد: «انتخاب هنرمندان براساس یکسری آیتم‌ها صورت می‌گیرد. مثلا برخی هنرمندان از استان‌های دیگر می‌آیند که معاونت‌های صنایع‌دستی همان استان‌ها آن‌ها را معرفی می‌کنند».
وی اظهار می‌کند: «گروه دیگری که برای شرکت در این نمایشگاه مدنظر داریم هنرمندان مطرح و کارگاه‌هایی هستند که بیش‌ترین نیروی کار و تولید انبوه دارند. شهرهای ملی استان هم هنرمندان شاخصی دارند که معرفی می‌شوند».
موحدی می‌افزاید: «گروه دیگر شرکت‌کنندگان این نمایشگاه هنرمندانی هستند که در نمایشگاه‌های سرتاسر سال مشارکت فعالی داشته‌اند؛ مثلا هنرمندی در چهار نمایشگاه در کشور شرکت کرده اما در برخی از آن‌ها فروش خوبی نداشته و سختی‌هایی را هم متحمل شده است. تعدادی از غرفه‌های نمایشگاه نوروزی را به این هنرمندان اختصاص می‌دهیم تا عدم استقبال نمایشگاه‌های قبلی برای آن‌ها جبران شود».
وی با بیان این که تعدادی غرفه هم به هنرمندان جوان و خلاق و نوگرا که زمینه‌ساز حرکت جدیدی در حوزۀ صنایع‌دستی بوده‌اند اختصاص داده خواهد شد، می‌گوید: «هم برای معرفی آثار فاخر هنرمندان پیشکسوت و هم برای تجلیل و احترام از آن‌ها نیز برنامه‌ریزی خواهیم کرد».
وی سپس اظهار می‌کند: «احتمالا تعداد غرفه‌های این نمایشگاه بیش از 70 عدد نباشد. بنابراین، دستمان برای انتخاب بیش‌تر هنرمندان بسته است اما سعی می‌کنیم به گونه‌ای عمل شود که در مجموع، اغلب هنرمندان استان بتوانند در رویدادهای این‌چنینی شرکت کنند». / الف
نظر خود را بنویسید