گروه فرهنگ‌وهنر: شب گذشته 16 بهمن‌ماه مراسم اختتامیه هشتمین هفتۀ فیلم و عکس در کرمان برگزار شد.
مسعود اشجعی فیلم‌ساز و کارگردان مطرح سینمای کرمان در حاشیۀ این مراسم با انتقاد از ضعیف بودن فیلم‌های ارائه شده در این جشنواره تاکید کرد که یکی از دلایل این موضوع این است که جو سینمایی وجود ندارد و سینما دیگر یک شغل نیست.
وی با بیان اینکه فیلم کوتاه در سینمای ایران، به شکل مستقل قوام نگرفته است، گفت که ۸۰ درصد سینمای ما سفارشی شده و مواردی مانند فیلتر، ممیزی و خط قرمزهای نامرئی سبب می‌شود هیچ تضمین، ثبات و امنیتی در فیلم‌سازی وجود نداشته باشد.
اشجعی در گفت‌وگو با فردای کرمان دربارۀ نیاز تشکل‌های رسمی برای ارتباط بیشتر فیلم‌سازان با یکدیگر در کرمان، گفت: «نهادهای رسمی معمولاً خیلی دغدغۀ تشکل رسمی را ندارند، مگر اینکه در راستای سیاست‌ها و اهداف خودشان باشد که معمولاً با استقلال هنرمندان و به‌خصوص فیلم‌سازان در تضاد است، نه اینکه جنگی در میان باشد، ولی آن‌ها دغدغه‌های دیگری دارند و دغدغه‌های هنرمند، به نوعی هنرمند مستقل، چیزهای دیگری است».
وی ادامه داد: «بنابراین وقتی که محافل رسمی شکل می‌گیرد درصد خیلی زیادی از آن در راستای اهداف آن ارگان و سازمان رسمی است و طبیعتاً خیلی منجر به رشد سینما نمی‌شود. اگر بخواهم خیلی راحت بگویم کاربردی که برای محافل رسمی دارد این است که چند عکس باشد، یک آمار و یک پُز اجتماعی».
خبرنگار فردای‌کرمان گفت: « اما تشکل‌های صنفی و حرفه‌ای می‌توانند موانع را از سر راه بردارند، باعث ارتقای کیفیت بشوند آموزش‌ها، جشنواره‌ها و کارهای پژوهشی را مدیریت کنند و تجربه‌ها را انتقال دهند یا به اشتراک بگذارند».
اشجعی پاسخ داد: «به شدت به چنین تشکلی نیاز است، ولی تاکنون اتفاق نیفتاده است. ما قبلاً یک انجمن صنفی موسسات سینمایی داشتیم اما باز هم هر کار می‌کردیم به شکل دولتی اداره می‌شد، یعنی ظاهر آن خصوصی بود. بعد خانۀ سینما در قالب خانۀ هنرمندان شکل گرفت که آن هم به نظر من یک کار فرمالیته بود و چند سالی فقط سر کار بودیم و عملاً چیزی به نام صنف نبود که بتواند مطالبات صنفی را پیگیری کند و باز هم یک بخش مهمی از آن وابستگی‌های دولتی بود».
این کارگردان سینمای ایران افزود: «ما وقتی بخواهیم یک صنف مستقل داشته باشیم موانعی داریم که بیشتر دولتی است، ولی ما به شدت (به تشکل صنفی) نیاز داریم. اگر نخواهم همۀ مسائل را به آن سمت ربط بدهم، یک بخشی هم همان سیستمی است که بین بچه‌ها وجود دارد. بچه‌های سینما معمولاً پراکنده هستند و به قولی از هم می‌ترسند و این هم یک معضل است. یعنی چون آن انسجام بین سینماگران وجود ندارد، این صنف هم شاید به آن شکل، در کنار آن چیزی که دربارۀ سیستم‌های دولتی گفتم، شکل نمی‌گیرد».
وی در ادامه درخصوص ارزیابی‌اش از فیلم‌های این دوره گفت: «هر ۱۷ کار را دیدم. به شدت ضعیف و فرمالیته بود، فقط برای اینکه یک آماری باشد. سیستم آموزشی به شدت ضعیف است».
اشجعی بیان کرد: «سال گذشته فیلم اول هنرجوهای انجمن سینما، یک سر و گردن بالاتر از فیلم‌های (تولیدی و هنرجویی) بود که الان می‌بینیم. استعدادها فروکش نکرده است، اما متاسفانه سیستم‌ها به این سمت رفته است».
خبرنگار فردای‌کرمان سوال کرد: «فکر می‌کنید تولید کارها کم و ضعیف شده است یا مشکل دیگری وجود دارد؟». وی گفت: «شاید یک بخش به دلیل این است که تولید مقداری راحت‌الوصول‌تر شده از نظر تصویر، نرم‌افزار و سخت‌افزار. یک بخش نیز به دلیل این است که چون تولیدات به شدت گران است و شاید بتوان گفت که تولیدات نسبت به گذشته کمتر شده و آن‌هایی را هم که ما می‌بینیم به نسبت چون راحت‌الوصول شده، بسیار ضعیف هستند و شاید نتوان لفظ فیلم را به آن‌ها داد، ۲ تا آیتم می‌سازند و نام آن را فیلم می‌گذارند».
این کارگردان مطرح سینما ادامه داد: «جوّ سینمایی وجود ندارد، آیندۀ سینمایی وجود ندارد، سینما دیگر یک شغل نیست و حرفه‌ای‌ترین سطح آن فصلی است. یعنی در سطح حرفه‌ای سینمای ایران، یک نفر یک فیلم کار می‌کند و می‌رود تا دو سال بعد و باید با همان فیلم اول ارتزاق کند تا به فیلم بعدی برسد، حالا ممکن است این تخصص صدابرداری باشد، کارگردانی باشد و یا ممکن است مدیر برنامه‌ریزی باشد، هرچه که باشد شغل الان نیست و به لحاظ اقتصادی آینده‌ای ندارد».
وی توضیح داد: «به لحاظ دیده شدن نیز(فیلم‌سازی) یکی از سخت‌ترین کارهای فعلی کشور است. به عنوان مثال اگر شما یک فیلم می‌سازید از ۱۰ فیلتر و چند ممیزی و خط قرمزهای نامرئی باید عبور کند. یعنی شما الان فیلمی می‌سازید که خط قرمز نیست اما زمانی که وقت نمایش آن می‌شود، متوجه می‌شوید که جزو خط قرمزها قرار گرفته است. هیچ تضمین، ثبات و امنیتی در آن وجود ندارد».
خبرنگار فردای‌کرمان گفت: «دربارۀ سینمای حرفه‌ای قبول دارم زیرا نیازمند سرمایه‌گذاری‌های کلان است اما درباره فیلم‌های کوتاه چه؟». اشجعی پاسخ داد: «فیلم‌های کوتاه نیز به تبع همین است. جشنواره‌ها قبلاً به این شکل بودند که جشنواره‌های دولتی فکر بچه‌ها را سمت و سو می‌دادند، در فیلم کوتاه سقفش این است که می‌روید جایزه بگیرید. جشنواره‌ها همه دولتی هستند. در جشنواره‌های دولتی، بر اساس آن سیاستی که می‌خواستند دنبال کنند به آن فیلم که در راستای آن سیاست بود جایزه می‌دادند و سال بعد اکثر فیلم‌ها را می‌دیدید که به دلیل اینکه آن فیلم جایزه گرفته بود، الگو می‌گرفتند و در همان راستا فیلم می‌ساختند».
وی خاطرنشان کرد: «یعنی به شکل غیرمستقیم بچه‌ها را سوق می‌دادند به سمت آنچه که می‌خواستند، جشنواره‌ها این کار را می‌کردند. زیرا کار دیگری برای عرضه نبود. به همین دلیل نیز فیلم کوتاه در سینمای ایران، به شکل مستقل قوام نگرفت، ۸۰ درصد سینمای ما سفارشی شد، سفارشات مستقیم و غیرمستقیم».
اشجعی افزود: «بنابراین شما وقتی فیلم کوتاه را در یک شهرستان نگاه می‌کنید، می‌بینید که یک فیلم کوتاه برای یک سینماگر باید یک دلیل موجه داشته باشد تا به سمت آن برود. یا باید در یک جشنواره دیده شود و جایزه بگیرد، دیده شود و طرف بالا برود، یا اینکه برای او از نظر اقتصادی پول باشد که نیست، و یا باید به لحاظ درونی یک احساس خوبی برای او به وجود بیاورد و باعث ارضای روح او شود که معمولاً این موارد نیست، غیر از آن کار سفارشی جشنواره که آن هم منحصر می‌شود. بنابراین آن انگیزۀ فیلم‌سازی در جوان‌ها و سینمای کوتاه اساساً به آن شکل وجود ندارد».
وی در خصوص کارهای خوب ارائه شده نیز گفت: «یکی دو کار به نسبت کارهای دیگر قابل قبول‌تر بود. یکی از آن‌ها فیلمی به نام «روبان» ساختۀ آقای صادق حسینخانی بود که به نسبت حرفه‌ای عمل کرده بود و از بازیگران و عوامل حرفه‌ای استفاده کرده بود و با چشم‌پوشی از یکی دو ضعف آن، بهترین فیلم جشنواره بود. یک فیلم نیز به نام «حاضری» که ترکیبی از زنده و انیمیشن بود، موشن گرافیک روی تصاویر زنده با یک فیلتر بود، آن کار هم کار فوق‌العاده‌ای بود و بسیار لذت بردم».
اشجعی خاطرنشان کرد: «بعضی کارها، مانند فیلم آینه و یکی دو فیلم دیگر که در ذهنم نیست، نیز نشان می‌داد اگر کارگردان‌ها برخی ضعف‌ها را از بین ببرند، آیندۀ بهتری خواهند داشت و احتمالاً جسارت این کار را دارند».
وی در پایان در توصیه به فیلم‌سازان و کسانی که به سینما علاقمند هستند، تاکید کرد: «بهترین چیزی که خودم در این سال‌ها تجربه کردم این است که هر چقدر ارتباط آن‌ها با یکدیگر بیشتر باشد، اختلافات آن‌ها کمتر می‌شود و رشد آن‌ها در سینما بیشتر می‌شود».
نظر خود را بنویسید