اسما پورزنگی‌آبادی
ترافیک سرسام‌آور در بسیاری از خیابان‌های شهر کرمان شهروندان را به‌ستوه آورده است. برای گشودن گره‌های ترافیکی، طی چند سال اخیر هزینه‌های هنگفتی صرف ساخت پل‌ها و زیرگذرهایی شده که دربارۀ برخی از آن‌ها کارشناسان و خود مدیران شهرداری اتفاق‌نظر دارند که بیهوده و اشتباه بوده است. تعریض معابر موجود و ساخت خیابان‌های جدید و وعدۀ پیگیری برای راه‌اندازی مترو از بین انواع گوناگون سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی از دیگر اقداماتی است که برای روان‌سازی تردد خودروها در شهر دنبال می‌شود.
در همین حال، دکتر نوید ندیمی ـ دانشیار دانشگاه شهید باهنر کرمان که در حوزۀ مطالعات حمل‌ونقل و ترافیک فعالیت‌های گسترده‌ای داشته پیش‌بینی می‌کند وضعیت ترافیک شهر کرمان وخیم‌تر می‌شود و لااقل تا سه سال آینده نباید انتظار بهبود وضع ترافیکی شهر را داشته باشیم چرا که اقداماتی که لازم بوده از گذشته انجام شود انجام نشده است.
در گفت‌وگویی که با او داشتم، در پاسخ به این پرسش که برخی کارشناسان معتقدند شهر کرمان با توجه به وسعت و تراکم جمعیتی که دارد نباید این حجم بالا از تراکم ترافیک را داشته باشد؛ آیا شما هم بر این باور هستید؟ گفت: «بنده هم با این نظر موافقم. متاسفانه در حال حاضر، بسیاری از مسیرها در شهر در ساعات صبح و عصر شرایط جالبی ندارد».
وی با بیان اینکه دربارۀ ترافیک شهر کرمان با مسائل چندوجهی مواجهیم، ادامه داد: «از یک سو، بسیاری از معابر شهر از لحاظ ظرفیت و تعداد خطی که لازم دارند استاندارد نیستند. از طرفی، برخی معابر از جمله خیابان‌های سپه و پروین‌اعتصامی ظرفیت کافی ندارند. با این وجود، پارک حاشیه‌ای در آن‌ها در هر دو سمت این خیابان‌ها به شکل رایگان مجاز است؛ ممکن است در مقاطعی از این خیابان‌ها تابلوی حمل با جرثقیل (در صورت پارک) هم نصب شده باشد ولی همان‌جا هم خودروها پارک می‌شود. ضمن اینکه در بسیاری از قسمت‌های این معابر پارک خودرو ممنوع نیست».
وی با بیان اینکه بسیاری از معابر ظرفیت کافی ندارند، افزود: «مشکل بعدی این است که پارکینگ به اندازۀ کافی در شهر وجود ندارد. در این شرایط، اگر قرار باشد پارک در حاشیۀ بسیاری از معابر پرترافیک ممنوع شود، از آن‌جایی که بسیاری از این خیابان‌ها تجاری هستند نبود پارکینگ باعث ایجاد مشکلات دیگری خواهد شد.».
ندیمی وضعیت نامطلوب زیرساخت حمل‌ونقل همگانی را یکی دیگر از مشکلاتی ذکر کرد که شهر کرمان با آن مواجه است. او در این‌باره یادآور شد: «سیستمی که مردم بتوانند با آن در سطح شهر جابه‌جا شوند و استفاده از خودرو را کنار بگذارند وجود ندارد».
استفادۀ بیش از حد از خودروی شخصی
وی معتقد است وضعیت استفاده از خودروها در شهر کرمان «وحشتناک» شده است و گفت: «فکر نمی‌کنم در بسیاری از دیگر شهرهای کشور شرایط مثل شهر کرمان باشد که شهروندان برای هر انجام هر کاری در سطح شهر متکی به خودروی شخصی باشند ولی متاسفانه در کرمان این شرایط وجود دارد که یکی از دلایل اصلی آن هم این است که زیرساخت حمل‌ونقل همگانی کامل نیست».
این متخصص راه و ترابری ادامه داد: «شهرداری هم‌اکنون در حال مطالعه برای راه‌اندازی سیستم بی‌آرتی در مسیر فرودگاه تا گلزار شهداست اما تا مطالعه در این خصوص به نتیجه برسد و اجرایی بشود زمان می‌برد».
وی اظهار کرد: «بنده همواره گفته‌ام که در بسیاری موارد وقتی مشکلی نمایان می‌شود تازه به فکر راه‌حل می‌افتیم. متاسفانه در زمینۀ ترافیک و حمل‌ونقل در شهر کرمان هم این‌گونه عمل کرده‌ایم در حالی که باید خیلی سال پیش سناریوهای گوناگون آن بررسی و در این زمینه تصمیم‌گیری می‌شد».
انتقاد از نگاه غیرعلمی به ترافیک
ندیمی سپس با تاکید بر اینکه ترافیک و حمل‌ونقل، مباحثی آکادمیک و علمی و اصولی هستند و در دنیا و حتی در شهرهای بزرگ ایران از جمله تهران کار براساس اصول علمی پیش می‌رود، گفت: «این‌طور نیست که بگوییم چون هر روز با ترافیک مواجهیم پس هرکسی با هر تخصصی می‌تواند دربارۀ آن نظر بدهد».
وی یادآور شد: «در دانشگاه‌ها عده‌ای در حال زحمت و مطالعه و تدریس و نوشتن مقاله در این زمینه هستند. خود بنده از سال 87 تاکنون درگیر موضوعات مرتبط با حمل‌ونقل و ترافیک هستم و حدود 60 مقاله در این زمینه دارم. پس چیزی وجود دارد که ما داریم کار می‌کنیم».
ندیمی افزود: «اگر بخواهیم با نگاه غیرآکادمیک با مسائل حوزۀ حمل‌ونقل و ترافیک مواجه شویم و بگوییم همه می‌دانیم پارکینگ کجا نیاز هست، همه می‌دانیم حمل‌ونقل عمومی در شهر مشکل دارد، رویکرد درستی نیست».
فراموشی عابران پیاده
دانشیار دانشگاه باهنر کرمان ادامه داد: «12 جلد آیین‌نامۀ طراحی راه‌های شهری داریم که سال 99 به‌روز شده است. در کرمان چقدر داریم براساس این اصول جلو می‌رویم؟ اصلا چقدر بر این 12 جلد مسلط هستیم؟».
وی با بیان اینکه هر جلد از این آییننامه مربوط به یک نکته و یک موضوع است، اظهار کرد: «مثلا یک جلد آن مربوط به عابر پیاده است. چقدر در کرمان به مسائل مرتبط با عابرپیاده پرداخته‌ایم؟».
وی اذعان کرد: «در حال حاضر، در شهر کرمان پیاده‌روها و تردد عابران‌پیاده حتی در محلات نوساز شهر که سابقۀ آن به 10 سال اخیر برمی‌گردد مشکل دارد. به‌عنوان مثال در شهرک الهیه پیاده‌رو نداریم!».
ندیمی با بیان اینکه یک جلد از این 12 جلد آییننامه مربوط به مسائل حمل‌ونقل همگانی و یک جلد مربوط به دوچرخه است، گفت: «می‌خواهم بگویم همۀ این موارد وجود دارد و فقط باید به متخصص مراجعه کنیم و بخواهیم طبق این اصول جلو برویم وگرنه اگر بگوییم این‌ها مسائلی بدیهی است و چیز پیچیده‌ای نیست مسیر را اشتباه می‌رویم».
تاخیر در انجام اقدامات ضروری
وی در ادامۀ این گفت‌وگو اظهار کرد: «اینکه بسیاری از خیابان‌ها به‌ویژه در بافت مرکزی شهر ظرفیت کافی ندارد و پارک حاشیه‌ای در هر دو سمت این خیابان‌ها مجاز است همچنین، نبود سیستم حمل‌ونقل همگانی در دسترس از جمله مهم‌ترین مشکلاتی است که شهر کرمان را از لحاظ ترافیکی با مشکلات فعلی مواجه کرده است».
ندیمی با بیان اینکه پروپوزالی به شهرداری داده‌ایم که محققان از هر جای ایران بیایند و بررسی کنند تا مشخص شود که چه باید بکنیم تا سیستم حمل‌ونقل همگانی در کرمان هم از لحاظ ناوگان و هم ایستگاه جذاب شود، ادامه داد: «در این دوره از شهرداری، رویکرد علمی نسبت به ترافیک و حمل‌ونقل بهتر شده است و دوستان در شهرداری در حال انجام اقدامات و مطالعاتی هستند اما این اقدامات را شاید باید 10 سال پیش انجام می‌دادیم».
وی یادآور شد: «این اقداماتی که الان شهرداری در حال پیگیری و مطالعۀ آن است اگر به نتیجه برسد و اجرایی شود شاید پنج سال دیگر بازخورد آن را در شهر ببینیم».
وی در پاسخ به این پرسش که پیش‌بینی شما از آیندۀ ترافیک کرمان چیست؟ آیا به سمت وخیم‌تر شدن می‌رود؟ پاسخ مثبت داده و گفت: «شاید لااقل تا سه سال آینده نباید انتظار بهبود داشته باشیم چون کاری برای بهبود انجام نشده است. برای هر اقدامی ابتدا باید مطالعه انجام شود و سپس به مرحلۀ اجرا برسد و این مراحل به زمان نیاز دارد».
وی ادامه داد: «شهرداری هم‌اکنون در حال انجام مطالعات برای راه‌اندازی بی‌آرتی است اما مگر این‌گونه است که به‌سرعت اجرایی شود؟ یا مگر می‌توان پارک حاشیه‌ای را بدون احداث پارکینگ حذف کرد؟ و مگر پارکینگ را بدون مطالعه می‌توان ساخت؟ و اگر مطالعات انجام شد مگر بلافاصله سرمایه‌گذار برای ساخت پارکینگ پیدا می‌شود؟».
ندیمی اضافه کرد: «این‌ها مسائلی است که تا حل نشود نباید انتظار داشته باشیم مشکل ترافیک شهر حل شود. مگر فردی که دچار بیماری است خودبه‌خود بهبودی می‌یابد؟ قطعا خیر. نیاز به درمان و دارو دارد. حل مشکل ترافیک هم نیاز به مطالعه و اجرای طرح‌های مناسب دارد».
نظر خود را بنویسید