اسما پورزنگی‌آبادی
سال‌های زیادی است که دربارۀ ناایمن بودن بازار تاریخی کرمان در برابر آتش‌سوزی هشدار داده می‌شود. وضعیت به گونه‌ای است که یک جرقۀ کوچک در یکی از انبارهای موجود در بازار می‌تواند فاجعه‌ای را رقم بزند که نه فقط بازار که حتی یک شهر را مصیبت‌زده کند. خدا کند کرمان هیچ‌وقت چنین روزی را به خود نبیند. اما تنها با دعا و آرزو کردن که نمی‌توان جلوی حادثه را گرفت. برای افزایش ایمنی بازار باید کارهایی انجام شود ولی به نظر می‌رسد این مسئله در کرمان در اولویت نیست. هیچ‌وقت اولویت نبوده است. احتمالا همه به لودرها دلخوش کرده‌اند؛ همان لودرهایی که سال 89 در جریان یک حادثۀ آتش‌سوزی، کاروانسرای ارزشمند «جر» در مجموعۀ بازار تاریخی را با خاک یکسان کردند تا جلوی سرایت آتش به سایر بخش‌های بازار را بگیرند.
در حالی به افزایش ایمنی بازار بی‌توجهی می‌شود که مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی شهرداری کرمان در گفت‌وگو با فردای‌کرمان اظهار می‌کند: «هم دربارۀ آتش‌سوزی و هم سایر حوادث احتمالی در بازار نگرانیم».
ابراهیم بابایی سپس با ارائۀ توضیحاتی، نقش میراث‌فرهنگی و اتاق اصناف را یادآور می‌شود و تصریح می‌کند: «ما در حوزۀ ایمنی بازار کرمان تنها مانده‌ایم».
او ادامه می‌دهد: «ما به‌عنوان سازمان آتش‌نشانی که متولی و مسئول و نگران ایمنی و پاسخگوی حوادث در شهر هستیم برای بازار هرچه قدم باید برمی‌داشتیم برداشته‌ایم».
او توضیح می‌دهد: «از سال گذشته تاکنون حداقل سه مرتبه همۀ حجره‌های بازار بازدید شدند و حداقل دو مرتبه متناسب با شرایط حجره‌ها هشدار کتبی دادیم و از بازاریان امضا گرفتیم. مردم و بازاریان خودشان می‌دانند وضعیت ایمنی بازار مشکلاتی دارد. به ویژه تجربۀ آتش‌سوزی در کاروانسرای تاریخی جر را همه به یاد دارند که به دلیل حجم بالای آتش‌سوزی این بنا را از دست دادیم اما متاسفانه اقداماتی که لازم است انجام نمی‌شود».
بابایی می‌گوید: «بافت بازار یک لایه دارد که مردم و بازاریان آن را می‌بینند ولی در لایه‌های پشت بازار ساختمان‌های فرسوده با قدمت بالا وجود دارد که برخی هم در حال فروریختن هستند اما به انبار تبدیل شده و استفادۀ تجاری از آن می‌شود. برخی انبارها وضعیت بسیار بسیار خطرناکی از لحاظ آتش‌سوزی دارند».
بابایی می‌افزاید: «امیدوارم اتفاقی در بازار نیفتد اما اگر با شرایط فعلی حادثه‌ای رخ بدهد ممکن است پیامدها تا حدی باشد که نتوان آن را کنترل کرد و ممکن است سرمایۀ عظیمی از مردم و بازاریان از دست برود».
مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی شهرداری کرمان یادآور می‌شود: «الان ماشین‌های آتش‌نشانی امکان ورود به بازار ندارند».
او با ابراز نگرانی نسبت به وضعیت ایمنی بازار و با تاکید بر همکاری میراث‌فرهنگی و اتاق اصناف برای حل مشکلات می‌افزاید: «بنده پیش‌تر قول داده‌ام و الان هم قولم را تکرار می‌کنم که حاضریم در بازار ایستگاه آتش‌نشانی راه‌اندازی کنیم اما به شرطی که میراث‌فرهنگی مکان مناسبی در اختیار ما قرار دهد».
شایان ذکر است، حداقل از اوایل دهۀ نود موضوع راه‌اندازی ایستگاه دائمی آتش‌نشانی در بازار تاریخی کرمان مطرح است. هریک از مسئولان چه در میراث‌فرهنگی و چه در شهرداری وعدۀ آن را داده‌اند اما وعده‌ها از روی کاغذها و تیتر رسانه‌ها فراتر نرفته است.
بابایی در پاسخ به این پرسش فردای‌کرمان که چند ماه پیش مدیرکل سابق میراث‌فرهنگی استان از آمادگی این نهاد برای راه‌اندازی ایستگاه خبر داد، چرا کار پیش نمی‌رود؟ توضیح می‌دهد: «متاسفانه هیچ اتفاقی تاکنون نیفتاده است. آن زمان گفتند موضوع را بررسی و هماهنگ می‌کنیم. من خودم شخصا پیگیر این موضوع بوده‌ام. ظاهرا تمایلی برای اینکه چنین اقدامی انجام شود وجود ندارد».
مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری کرمان می‌گوید: «برای تامین ایمنی بازار کرمان هم میراث‌فرهنگی باید بخواهد و هم اتاق اصناف باید کمک کند که بازاریان پای کار باشند».
او با اشاره به آمادگی شهرداری برای تجهیز ایستگاه آتش‌نشانی بازار اظهار می‌کند: «از آنجا که بازار یک بنای تاریخی است، اگر در جریان آتش‌سوزی‌ها آب استفاده شود بنا آسیب جدی می‌بیند. برای اینکه چنین مشکلی پیش نیاید آخرین تکنولوژی روز دنیا که برای اطفای حریق در چنین مکان‌هایی به‌کار می‌رود را پیش‌بینی کردیم».
وی می‌افزاید: «با حدود چهار میلیارد و 500 میلیون تومان هزینه سامانۀ اطفای حریق ویژۀ بازار را تهیه کرده و الان آن را آماده داریم اما نیاز داریم میراث‌فرهنگی جایی که مناسب استقرار شبانه‌روزی همکاران ما باشد و امکانات اولیه را داشته باشد در اختیار ما قرار دهد».
او با اشاره به اهمیت راه‌اندازی ایستگاه دائم آتش‌نشانی در بازار اظهار می‌کند: «در بازار کرمان کسانی هستند که تجربۀ آتش‌سوزی را دارند و می‌گویند تمام اموال‌مان را از دست دادیم و ورشکست شدیم. خیلی کار سختی نیست که جلوی تکرار این اتفاقات را بگیریم».
بابایی می‌گوید: «ما باید وظیفه‌مان را انجام دهیم ولی بدون هماهنگی میراث‌فرهنگی نمی‌شود و بدون کمک اتاق اصناف کار سخت می‌شود».
مدیرعامل آتش‌نشانی کرمان در پاسخ به این پرسش فردای‌کرمان که تذکراتی که به حجره‌داران بازار تاریخی داده‌اید بیش‌تر در چه زمینه‌هایی بوده است؟ توضیح می‌دهد: «تقریبا به همۀ مغازه‌داران تذکر دادیم. در قریب به اتفاق انبارها چیدمان مناسب نیست و اگر آتش‌سوزی در انبار رخ بدهد مغازۀ جلوی آن هم حتما می‌گیرد. نکتۀ بعدی اتصالات و سیم‌کشی برق است که 70 درصد حجره‌ها در این مورد مشکل دارند».
وی می‌افزاید: «الان فصل سرماست و سیستم‌های گرمایشی فعال شده است. به خصوص کسانی که بخاری برقی استفاده می‌کنند ممکن است سیم‌کشی آن‌ها متنسب با میزان مصرفی که دارند نباشد و این مسئله ایجاد می‌کند».
وی اضافه می‌کند: «بخشی هم به عدم آگاهی دربارۀ عوامل بروز آتش‌سوزی برمی‌گردد».
بابایی در همین حال می‌گوید: «با وجود اینکه مصوباتی داریم که در قبال آموزش‌ها باید هزینه دریافت کنیم ولی اگر بازاریان تمایل داشته باشند، مجوز آن را می‌گیرم تا برای آن‌ها دوره‌های رایگان آموزشی برگزار کنیم بدهیم و مشاوره و کمک بدهیم تا سامانه‌های اطفای حریق راه‌اندازی شود».
بازار تاریخی کرمان مجموعه‌ای در هم تنیده است که علاوه بر مغازه‌داران و مشتریان آن‌ها از جمله مقاصد مهم گردشگری در استان نیز به‌شمار می‌رود و در ساعات مختلف شبانه‌روز افراد زیادی در این مجموعه در رفت‌وآمد هستند؛ از این رو، نیاز است که تامین ایمنی بازار به‌عنوان یک اولویت در دستور کار همۀ نهادهای متولی قرار بگیرد.
نظر خود را بنویسید