گروه جامعه: دکتر حجت گلچین ـ پژوهشگر ابنیۀ تاریخی و عضو هیات علمی دانشگاه باهنر کرمان با تاکید بر اینکه باید برای زمین خالی مجاور مسجد ملک و کل این محدوده چاره‌ای اساسی اندیشیده شود، با «مرکز ساخت فلزات گرانبها و گوهرسنگ‌های کرمان» که قرار است با مشارکت شهرداری و شرکت سرمایه‌گذاری مس سرچشمه در این زمین احداث شود، مخالفت کرد.
او در نشست چالش‌های سرمایه‌گذاری در بافت تاریخی خطاب به شهردار کرمان اعلام کرد: «اختصاص یک زمین با عرصۀ 20 هزار مترمربعی برای چنین طرحی کار بسیار خطرناکی است و این همان ساروج‌پارس دوم است!».
دکتر گلچین گفت: «همۀ ما باید واقعیت امروز شهر کرمان را بپذیریم. جامعۀ دانشگاهی ما هنوز متوجه نیست که الان کجاییم. یکسری بحث‌های انتزاعی داریم و یزد را می‌بینیم و می‌خواهیم آن نسخه را برای کرمان بپیچیم».
او افزود: «بنده 30 سال است مشق بناهای تاریخی می‌کنم و از چابهار تا خوی و از سرخس تا خرمشهر را به اندازۀ توانم دیده‌ام و بررسی کرده‌ام. واقعیت این است که ما در کرمان در حال حاضر چیزی به اسم بافت تاریخی نداریم. اینکه کلیشه‌هایی که دربارۀ بافت تاریخی گفته می‌شود را تکرار کنیم خیلی فانتزی می‌شود».
وی با تاکید بر اینکه باید شرایط امروز را بشناسیم، ادامه داد: «اینکه بگویم دردانۀ عزیزم کرمان، کرمان قشنگم محبت به کرمان نیست. محبت به کرمان این است که الان درد آن را بفهمیم البته الان به نظر من خیلی دیر است اما به این معنی نیست که دست روی دست بگذاریم».
وی بیان کرد: «باید بفهمیم درد کرمان امروز چیست و بفهمیم این شهر چه بود و الان چه هست؟».
دهه‌های متمادی ویرانی
گلچین سپس گفت: «مسجد ملک در حال حاضر چه وضعیتی دارد؟ آیا خود مسجد شانیتی دارد؟ والله اگر دارد. اگر من به‌عنوان متخصص ابنیه و بافت‌های تاریخی صحبت می‌کنم، اگر به علم رجوع می‌کنیم می‌گویم که هیج شانیتی ندارد چون به یک اسکلت بیجان که نمی‌توانید شانیت بدهید. حریم و عرصۀ این بنا را ببینید که چه اتفاقاتی در آن افتاده است».
وی با بیان اینکه طی دهه‌های متمادی وضع مسجد و پیرامون آن همین‌طور بوده است، افزود: «از سال 1982 عکس‌های هوایی را ببینید، کنار مسجد ملک خالی و تکه‌پاره شده است».
این عضو هیات علمی دانشگاه ادامه داد: «آن بخش‌هایی که تخریب شده به‌کنار، آنچه که امروز باقی مانده چه وضعی دارد؟ همه دست روی دست گذاشتیم تا وضع شهر به اینجا رسیده است. همۀ ما طی دهه‌های متمادی سکوت کردیم و شهر به این روز افتاد».
عدم شناخت شهر
وی با اشاره به انتقاداتی که نسبت به ساخت سیتی‌سنتر ساروج‌پارس در گود خشت‌مال‌ها در نزدیکی بازار تاریخی کرمان مطرح است، گفت: «خیلی از دوستان حتی نمی‌دانستند گود خشت‌مال‌ها کجاست. اگر اینجا رم و فلورانس است بگویید ما هم بدانیم! گود خشت‌مال‌ها چه وضعی داشت؟ از سال 73 که بنده دیپلم گرفتم، چه وضعی داشت؟ آنجا شرایط به گونه‌ای بود که در ساعات روز دانشجویان را می‌بردیم، امنیت نبود. پس، طوری دربارۀ گود خشت‌مال‌ها صحبت نکنید که انگار محلۀ فهادان یزد با ساباط و برج و باروی قدیمی و حمام و مسجد و مرکز محله بود و شهرداری آن را خراب کرد و ساروج‌پارس را ساخت».
وی با انتقاد از عدم شناخت کافی نسبت به شهر کرمان افزود: «شهر را به گنجعلیخان و مسجد ملک و مسجد جامع تقلیل داده‌ایم».
جای خالی میراث‌فرهنگی
وی سپس این سوال را مطرح کرد: «جایگاه امروز میراث‌فرهنگی در این شهر کجاست؟ در عرصۀ یک بنا، ساخت‌وسازهای ناهمگون می‌بینیم، می‌پرسیم چرا؟ می‌گویند: ما مجوز نمی‌دهیم و زورمان نمی‌رسد!».
گلچین به‌عنوان نمونه به ساخت تکیه‌ای در عرصۀ قلعه‌دختر اشاره کرد و افزود: «در کشور خودمان، در هر شهری این کار را انجام بدهند، زندانش می‌کنند. اینحا چطور این اتفاق می‌افتد و مدام هم در حال توسعه است؟»
وی ادامه داد: «میراث‌فرهنگی که ضمانت اجرایی و قانون دارد، در حفاظت از این شهر مانده! اگر میراث نمی‌تواند، پس ما اینجا چه‌کاره هستیم».
دوری از توهم دربارۀ شهر
وی بیان کرد: «واقعیت امروز شهر ما دردناک است ولی باید آن را بپذیریم. شهر را به گنجعلیخان و بافت تاریخی تقلیل ندهیم. اگر 50 سال پیش را نشناسیم، 500 سال پیش را محال است بشناسیم».
گلچین افزود: «هرچه در این شهر در دوران نوجوانی و جوانی می‌دیدم همه نابود شده است. چه باید کرد؟ باید این واقعیات را دید و برای آن تصمیم گرفت».
وی اظهار کرد: «تاکنون در هر جلسه‌ای شرکت داشتم، جلسه خیلی خوب بوده است. هیچ‌کس هم در این چند دهه، جلسه برگزار نکرده که بگوید برویم کجا را خراب کنیم؟ همیشه حرف‌های خوب زده شده ولی عدم آگاهی و شناخت باعث این وضعیت امروز ما شده است».
وی با اذعان به اینکه وضع پایین شهر و بالاشهر همه نامطلوب است، ادامه داد: «میراث معاصر اصلا برای ما معنا ندارد. میراث فرهنگی اصلا درکی از میراث معاصر ندارد. در این شهر یک کلیسا داشتیم، از دستش دادیم. ما با این شهر چه کرده‌ایم؟».
وی تصریح کرد: «چیزی به اسم بافت تاریخی نداریم. اشکالی هم ندارد که نداریم. برای چیزی که داریم برنامه بریزیم و در توهم سیر نکنیم».
انتقاد از دانشگاه
وی سپس بیان کرد: «گاهی برخی از نزدیکترین هم‌صنفان ما، درکی از شهر ندارند».
وی گفت: «ما به‌عنوان جامعۀ دانشگاهی نباید به اینفلوئنسر اینستاگرام تقلیل پیدا کنیم».
وی افزود: «من می‌توانم ساعت‌ها دربارۀ زیبایی‌ها و معماری مسجد ملک صحبت کنم. اما همۀ واقعیات در این ارزش‌ها خلاصه نمی‌شود. در این محدوده مردم دارند زندگی می‌کنند. بهداشت و امکانات و امنیت می‌خواهند. شهر باید همۀ این نیازها را ببیند و برای آن پاسخی داشته باشد».
گلچین سپس با اشاره به اینکه موافق کاروانسرا و مرکز خرید و بازار نیست، از شهردار کرمان پرسید که طرح مرکز ساخت فلزات گرانبها قرار است در چه مساحتی از زمین مجاور مسجد ملک اجرا شود؟ شهردار کرمان پاسخ داد: «20 هزار متر مربع عرصه است».
گلچین در پاسخ تصریح کرد: «بسیار کار خطرناکی است. بسیار پروژۀ سنگینی است».
وی اظهار کرد: «من از حضور سرمایه‌گذار دفاع کردم. طراحی اما بسیار مهم است».
نظر خود را بنویسید