مسعود نورالدینی
«نام تو برم، کار مرا ساز آید / یاد تو کنم عمر شده بازآید. هر گه که حدیث عشق گویم با خود / با من در و دیوار به آواز آید.» اقلیم کرمان در طول تاریخ خود شاعران فراوانی داشته که اهتمام آنان در قالب رباعی بسیار چشم‌گیر بوده و همین امر سبب حضور پیوسته و استمرار همیشگی آنان در این قالب شده و توانسته گام‌به‌گام با جریان کلی رباعی فارسی حرکت کند.
سیدعلی میرافضلی، خیام‌شناس و رباعی‌پژوه پرتلاش که در سال 86 کتاب شاعران قدیم کرمان را منتشر کرده، در روزهای پایانی سال 1401 گزیده‌ای از هشتصد سال رباعی اقلیم کرمان را با عنوان «با من در و دیوار به آواز آید» توسط نشر مسین در اختیار علاقه‌مندان این حوزه قرار داد.
این کتاب، در نهمین نشست کتاب «اتفاق» در شهر رفسنجان که روز جمعه ۲۹ اردیبهشت‌ماه به همت کانون ادبیات پنج عصر برگزار شد با حضور علاقه‌مندان به رباعی کرمان، اهالی فرهنگ و مؤلف این اثر پژوهشی رونمایی شد.
«با من در و دیوار به آواز آید»، نخستین اثر از مجموعۀ میراث رباعی فارسی است که نشر مسین قصد دارد در آینده آثار دیگری را با همین سبک و سیاق و با محوریت سایر اقلیم‌های ایران منتشر کند.
در این نشست، ابتدا حسن رجبی‌بهجت شاعر پیش‌کسوت از اهمیت این اثر پژوهشی سخن گفت، وی بیان کرد: «اقلیم کرمان به‌خودی‌خود این ظرفیت را نداشته که بتواند چنین شاعرانی را پرورش دهد، ولی شاعرانی که از کرمان در نقاط مختلف ایران ـ برخی از آن‌ها در هند ـ زیستند، توانستند رشد و نمو پیدا کنند و ردپایی از خود در تاریخ ادبیات ایران برجای بگذارند».
در بخش دیگر این نشست، دکتر محسن پورمختار استاد دانشکده ادبیات دانشگاه ولیعصر رفسنجان به معرفی ابعاد این کتاب پرداخت و یادآور شد: «برخی از شاعران یادشده در این کتاب، اصالتاً ترک‌تبار هستند، ولی وابستگی خودشان را به کرمان بارها در شعرهایشان بیان کرده‌اند».
سومین بخش نشست کتاب «اتفاق»، اجرای برنامۀ موسیقی و خیام‌خوانی بود که توسط هنرمندان ارائه شد تا به بخش چهارم و پایانی این نشست برسیم. در این بخش سیدعلی میرافضلی از دشواری‌های این پژوهش سخن گفت و اینکه «هنوز هم رباعیاتی وجود دارد که باید به آن‌ها دسترسی پیدا کرد تا این پژوهش کامل‌تر شود اما کارهای موجود در این مجموعه را از دهان شیر بیرون کشیده‌ام».
میرافضلی در ادامه بیان کرد: «غیر از خیام، رباعی‌سراهای بسیار بزرگی در تاریخ ادبیات ایران، در نقاط مختلف دنیا دست به سرودن اشعار و رباعی‌هایی زده‌اند که بعضاً در نوع خود بی‌نظیر است».
وی در ادامه با اشاره به قرن ۵ و ۶ هجری قمری که دوران بلوغ رباعی است گفت: «برجسته‌ترین رباعی‌سرایان در این دوره زندگی کرده‌اند».
میرافضلی افزود: «این اثر پژوهشی گزیدۀ شاعران کرمانی را از قرن ششم تا یک‌صد سال اخیر، یعنی تا قبل از دوران مدرنیته در برمی‌گیرد و در این کتاب آثار و رباعیات 70 شاعر انتخاب و گنجانده شده و حدوداً 500 رباعی در این کتاب است».
نظر خود را بنویسید