اسما پورزنگی‌آبادی
استان کرمان به خوبی ثابت کرده که در جذب گردشگر به تناسب ظرفیت‌هایی که وجود دارد، ناتوان است تا جایی که بسیاری از مقامات هم به این مسئله اذعان دارند.
این اما، همۀ مشکل نیست بلکه مناطق گوناگون استان، در سرویس‌دهی به همین گردشگران کم‌تعدادی که می‌آیند هم، دچار ضعف‌ها و کمبودهایی هستند.
سید مهران مظفری‌طباطبایی رئیس سابق انجمن راهنمایان گردشگری استان و از راهنمایان باسابقۀ تور که از سال 85 تاکنون در این حرفه مشغول است، در پاسخ به فردای‌کرمان، برخی از این ضعف‌ها را برمی‌شمارد.
قبل از انجام این گفت‌وگو، هرگز تصور نمی‌کردم فهرست این مشکلات تا این حد، بلندبالا باشد!
گفت‌وگو با مظفری‌طباطبایی را در ادامه می‌خوانید.
*آقای مظفری، گردشگران وقتی وارد استان ما می‌شوند، با چه مشکلاتی مواجهند و در زمینۀ ارائۀ خدمات، چه کمبودها و ضعف‌هایی داریم؟
در وهلۀ اول، مشکل این است که در زمینۀ قرار گرفتن کرمان در مسیر گردشگری ایران خیلی ضعیف کار کرده‌ایم و موضوع این نیست که امکانات در برخی شهرهای دیگر بسیار رویایی و ایده‌آل است و در کرمان این امکانات نیست. فعالان گردشگری و به ویژه آژانس‌های مسافرتی در چند سال اخیر، بسیار ضعیف عمل کرده‌اند و کرمان و ظرفیت‌های گردشگری استان به خوبی معرفی نشده است. تورهای ورودی کشور دو حالت کلاسیک و نئوکلاسیک دارد، تورهای کلاسیک شامل تهران و شیراز و اصفهان و یزد و کاشان است. اگر خیلی خوش‌شناس باشیم و توراپراتور و یا تورلیدر کرمان را در این مسیر کلاسیک جا بدهند، با چند مشکل روبه‌رو هستیم که اولین آن، نرخ بلیت پرواز تهران به کرمان است. من وقتی تور را می‌بندم، می‌بینم قیمت بلیت گاهی به یک میلیون و 800 تا یک میلیون و 900 هزار تومان هم می‌رسد ولی قیمت بلیت یزد خیلی پایین‌تر از این است. حالا اگر بخواهم با این نرخ‌های بالای بلیت، در تعداد بالا مثلا 30، 40 نفر را به کرمان بیاورم، عدد بزرگی می‌شود بنابراین، مجبورم تور به کرمان را کنسل کنم و به جای کویر کرمان، کویر یزد یا مرنجاب کاشان یا ورزنه اصفهان را جایگزین کنم. متاسفانه یکی از مشکلات گردشگری کرمان همین نرخ بالای بلیت پرواز تهران به کرمان است. مشکل دیگر مربوط به اقامت گردشگران است. تنوع اقامتی که در بسیاری از شهرها از جمله یزد و اصفهان داریم را در کرمان نداریم. امسال، خوشبختانه دو هتل کاروانیکا و هیوا اضافه و مقداری شرایط بهتر شد ولی تنها هتل پنج ستاره کرمان، هتل پارس است در حالی که به نظر من، کرمان باید دو هتل پنج ستاره دیگر هم داشته باشد. یا در شهرهایی مثل رفسنجان و سیرجان از لحاظ اقامتی با کمبود جدی مواجهیم در حالی که در ایام پیک گردشگری، این شهرها می‌توانند هزاران نفر را میزبان باشند ولی مشکل اقامت وجود دارد. البته، در یکی، دو سال اخیر، سیرجان از رفسنجان در این زمینه موفق‌تر بوده است. دربارۀ تورهایی که به استان وارد می‌شود، سفر به کرمان، ماهان، شهداد و بم را در برنامه داریم و برای جیرفت و به طور کلی جنوب استان اصلا برنامه‌ای نیست چون استان بسیار وسیع است و فاصلۀ شمال تا جنوب زیاد است و تنها در صورتی گردشگران به جنوب استان می‌روند که تور زمینی باشد و سفر به بندرعباس یا چابهار را در برنامه داشته باشد؛ در این صورت ظرفیت‌های جنوب هم دیده می‌شود که البته، بیش‌تر اوقات این اتفاق نمی‌افتد. مشکل دیگری که در کل کشور وجود دارد و در استان، به بدترین شکل ممکن با آن مواجهیم، وضعیت سرویس‌های بهداشتی جاده‌ای است.
*به نرخ بلیت هواپیما اشاره کردید. طی سال‌های اخیر، مطالبه‌ای جدی از طرف فعالان گردشگری در خصوص راه‌اندازی پرواز خارجی در استان مطرح شده است. شما هم معتقدید نبود پرواز خارجی ضعفی جدی است؟
صد در صد. من خودم جزو کسانی هستم که این موضوع را چند سال قبل مطرح کردم. اگر پرواز خارجی حتی همان تُرکیش‌ایر را که چند سال قبل وعده‌اش داده شد را داشته باشیم، بسیار به این موضوع کمک می‌کند که کرمان در مسیر تورهای کلاسیک قرار بگیرد؛ فرض کنید پرواز به کرمان می‌آید و سپس به یزد و شیراز و اصفهان و کاشان می‌رود و در تهران تمام می‌شود یا برعکس، از تهران شروع و در کرمان تمام شود و از کرمان، به ترکیه برگردد. چنین پروازی به شدت به گردشگری کرمان کمک می‌کند. دربارۀ راه‌اندازی پرواز خارجی تاکنون وعده‌های زیادی داده شده ولی متاسفانه هیچ‌کدام عملی نشده است. البته، عده‌ای، عدم راه‌اندازی پرواز خارجی را به وضعیت فرودگاه کرمان مربوط می‌دانند. شرایط فرودگاه برای مسافران مقداری بهتر از قبل شده ولی باند پرواز مثل گذشته است و می‌گویند برخی ایرلاین‌ها مجوزی برای نشستن در باند فرودگاه کرمان را ندارند. می‌توان پیگیری کرد و مشکلات را حل و پرواز خارجی راه‌اندازی کرد.
*دربارۀ وضعیت قطارهای کرمان ارزیابی شما چیست؟ تورهای خارجی از قطار هم استفاده می‌کنند؟
تورهای خارجی که به کرمان می‌آیند، به‌ندرت و خیلی کم پیش آمده تا از قطار استفاده کنند.
*چرا؟
چون تنوع مسیرها را نداریم. فقط قطار کرمان به تهران و یزد هست. برای شیراز قطار داریم؟ نه. برای اصفهان داریم؟ نه. این‌ها همه ضعف است که در استان با آن مواجهیم.
*دربارۀ شهر کرمان چه مشکلات و کمبودهایی وجود دارد. یک زمانی این نقد زیاد مطرح می‌شد که برای بسیاری از اماکن گردشگری حتی تابلوی راهنما نداریم.
تابلوهای راهنما برای هر نوع گردشگری که می‌آید، ضروری است. حدود سه سال پیش بود که مشکلات مربوط به تابلوهای راهنما را در استانداری مطرح کردم. از من خواستند که خودم دربارۀ تابلوها اقدام کنم. یک روز از 9 صبح تا یک عصر، تمام تابلوهای کرمان را به زبان انگلیسی نوشتم ولی بعد دیدیم که همۀ تابلوها را استفاده نکردند و فقط چند تابلوی انگلیسی نصب شد. برای خود من سوال است که چرا؟ چرا همۀ تابلوها را به صورت دوزبانه نصب نکردند؟ البته، همین که در چند تابلویی که نصب شده، واژه‌های انگلیسی آن درست است، اتفاق مهمی است. مشکل دیگری که در کرمان داریم این است که نمی‌دانیم در ساعات شب چه کنیم و گردشگر را کجا ببریم. در اصفهان و تهران و حتی یزد گزینه‌های زیادی هست ولی در کرمان، شام را که خوردند باید بخوابند. خودم پیشنهادی دادم که در خانه‌های سنتی رویدادهای گردشگری با عنوان مثلا «میهمانی کرمانی» در ساعات شب برگزار شود ولی تاکنون، چنین اتفاقاتی نیفتاده است.
*کمبود سرویس‌های بهداشتی هم فکر می‌کنم یک چالش جدی در شهر کرمان باشد به خصوص در محدودۀ بازار تاریخی. درست می‌گویم؟
در میدان گنجعلی‌خان به‌عنوان یکی از بناهای مهم گردشگری کرمان، یک سرویس بهداشتی استاندارد نداریم. یک سرویس بهداشتی در کاروانسرای گنجعلی‌خان هست که بسیاری اوقات درِ آن بسته است. وقتی هم باز است، وضعیتی دارد که خجالت‌آور است. اگر به همین سرویس بهداشتی کاروانسرا، رسیدگی و استانداردسازی می‌شد، بخشی از مشکلات در بازار رفع می‌شد.
*برای تردد گردشگران در شهر، چه در زمینۀ استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی و چه اتوبوس‌های گردشگری چه مشکلاتی وجود دارد؟
متاسفانه ترافیک کرمان روز به روز در حال بیش‌تر شدن است. فقط یک عامل در این چند سال به نجات ما از ترافیک کمک کرده و آن هم بزرگراه و کمربندی پیرامون شهر است. در این شرایط، تردد اتوبوس گردشگری برای کرمان‌گردی با مشکلات بسیار زیادی مواجه است. بحث مجوز گرفتن به کنار، در ساعات کاری، اتوبوس نمی‌تواند به راحتی از یک نقطۀ شهر به نقطۀ دیگر برود؛ مثلا بازدید از کتابخانه ملی و یخدان مویدی و حتی خیابان زریسف که از خیابان‌های مهم در زمینۀ گردشگری تاریخی و فرهنگی است، کار سختی است. چند سال پیش، با پیگیری معاون وقت فرهنگی شهردار سابق کرمان، یک دستگاه اتوبوس گردشگری برای کرمان خریداری شد و قرار بود در سانس‌‌های مختلف برای استفادۀ مردم کرمان و گردشگران خارجی مورد استفاده قرار بگیرد اما هیچ خبری از آن نشد. متاسفانه همیشه صحبت‌هایی می‌شود و موج‌هایی راه می‌افتد و بعد همه چیز فراموش می‌شود. اتوبوس گردشگری که نداریم، اگر از سایر اتوبوس‌ها بخواهیم استفاده کنیم، آسفالت کوچه‌ها و خیابان‌ها که حتی برای خودروهای سواری مشکل‌ساز است، گرفتاری‌هایی به دنبال دارد. ما در شهر کرمان حتی این زیرساخت‌های ابتدایی را هم نداریم. یکی دیگر از مشکلات در کرمان، کمبود پارکینگ است. تصور کنید چهار اتوبوس قرار باشد در هتل کاروانیکا اقامت داشته باشند؛ اتوبوس‌ها را باید کجا پارک کرد؟ در هتل هیوا در بلوار کشاورز هم وضعیت همین است. این در حالی است که محور گردشگری هفت‌باغ ظرفیت خیلی خوبی برای ساخت هتل دارد و مشکل جای پارک هم ایجاد نمی‌شود. / الف
نظر خود را بنویسید