اسما پورزنگی‌آبادی
آفرودسواری در بیابان لوت به‌عنوان یکی از فعالیت‌های مهیّج، طرفداران زیادی پیدا کرده است اما همزمان با افزایش آفرودسواران، تخریب‌ها در این بیابان جهانی نیز بیش‌تر شده است.
معین افضلی مدیر پایگاه میراث جهانی لوت در کرمان، ضمن تایید تخریب‌های آفرودسواران، تاکید می‌کند که برای جلوگیری از این تخریب‌ها نیاز است گیت ورودی داشته باشیم تا رفت‌وآمدها کنترل شود. برای راه‌اندازی گیت ورودی اما منابع مالی کافی وجود ندارد.
گفت‌وگویی که در ادامه می‌خوانید، در پی توییتی انجام شد که دکتر تقی‌زاده از روزنامه‌نگاران اهل شهداد چند روز قبل نوشت و نسبت به تخریب‌های آفرودسواران هشدار داد.
*آقای افضلی، روز جمعه، دکتر تقی‌زاده از روزنامه‌نگاران اهل شهداد در توییتی نوشت که به‌تازگی عده‌ای از آفرودسواران بیابان لوت را به آزمایشگاه مقایسۀ قدرت و سرعت خودروهای آفرود تبدیل کرده‌اند. این را تایید می‌کنید؟ ماجرا چیست؟
آقای دکتر تقی‌زاده از شهدادی‌های علاقه‌مند به لوت هستند که همیشه انتقاداتی سازنده مطرح کرده‌اند. متاسفانه باید بگویم این موضوعی که ایشان به آن اشاره کردند و تخریب‌هایی که توسط آفرودسواران در بیابان لوت انجام می‌شود کاملا صحت دارد. برخی از خودروهایی که وارد لوت می‌شوند، کسانی هستند که راهنمای تور هستند و اقدام به برگزاری تور می‌کنند اما تعداد زیادی از خودروها مربوط به کسانی است که ماشین دو دیفرانسیل دارند و از منطقه بازدید می‌کنند. سال‌هاست که ما می‌گوییم لوت نیازمند گیت ورودی است که رفت‌وآمدها کنترل شود، قوانین و ضوابط به همۀ بازدیدکنندگان اعلام شود و امکان نظارت و کنترل فراهم شود اما متاسفانه هنوز موفق به راه‌اندازی گیت کنترل نشده‌ایم. پایگاه لوت هم به تناسب وسعتی که این بیابان دارد، امکانات و تجهیزات و نیروی انسانی ندارد تا بتواند همۀ رفت‌وآمدها را کنترل کند. امیدوارم استاندار محترم و سایر نهادها به لوت کمک کنند. برای ساماندهی لوت، هم به اعتبار و امکانات و نیروی انسانی نیاز است و هم به وقت و زمان.
*آفرودسواران بیش‌تر در چه مسیرهایی می‌روند و در کدام نواحی لوت فعالیت می‌کنند و تخریب به جای می‌گذارند؟
بیش‌تر در مناطق عمومی لوت و نزدیک جادۀ آسفالت فعالیت می‌کنند. برای رفتن به عمق لوت، هم نیاز به راهنمای مجرب هست و هم مجوز. این بخش خوشبختانه ساماندهی شده و راهنمایان لوت می‌دانند که مسیرهای گردشگری تعریف‌شده کدامند و در همان مسیرها تور می‌برند. همۀ راهنمایان هم، تحصیل‌کرده در حوزۀ گردشگری هستند و اطلاعات و آگاهی کافی دربارۀ اهمیت و ارزش این بیابان و ضوابط آن دارند، ضمن اینکه چون منبع درآمدشان از لوت است، تلاش می‌کنند تا این بیابان مراقبت و حفظ شود اما عرض کردم، مشکل اصلی مربوط به کسانی است که خودروهای دو دیفرانسیل دارند و راهنمای حرفه‌ای نیستند.
*آفرودسواری چگونه باعث تخریب بیابان می‌شود؟ برخی می‌گویند جای چرخ خودرو روی سطح خاک می‌ماند و بعد از مدتی، ترمیم می‌شود. چرا باید نگران تخریب‌های ناشی از آفرودها در لوت باشیم؟
بخشی از حوزۀ لوت با شن پوشیده شده که جای چرخ خودرو روی این شن‌ها بعد از توفان‌ها پاک می‌شود اما تخریب‌های ناشی از ورود این خودروها به لوت فقط ناشی از جای چرخ‌ها نیست. در بیابان لوت، گونه‌های گیاهی و جانوری زیادی داریم که بعضی از آن‌ها را اصلا نمی‌بینیم. مثل روباه شنی که فقط وقتی ته‌ماندۀ غذای گردشگران در بیابان رها می‌شود، می‌آید و از آن تغذیه می‌کند یا درختان اسکنبیل که در لوت هستند به سختی رشد می‌کنند ولی چرخ خودروها در یک لحظه این درختان را نابود می‌کنند. تخریب‌ها فقط مختص کلوت‌ها نیست بلکه گونه‌های جانوری و گیاهی هم آسیب می‌بینند.
*آفرود مطلقا در لوت ممنوع است یا ضوابطی دارد که با رعایت آن، مجاز است؟
ضوابط و آیین‌نامه‌ای برای آفرود وجود دارد که مشخص می‌کند مثلا تعداد خودروها نباید از هشت، 9 دستگاه تجاوز کند یا حتما راهنمای آن‌ها باید جی‌پی‌اس مورد تایید ما را نصب کرده باشد تا بتوانیم کنترل‌شان کنیم. این گروه‌ها کاملا رصد می‌شوند ولی مشکل از آنجا شروع می‌شود که بسیاری از افراد، صرف داشتن ماشین دو دیفرانسیل، بدون راهنما و مجوز وارد لوت می‌شوند و فکر می‌کنند چون بیابان است، هرکار خواستند می‌توانند انجام دهند؛ از باقی گذاشتن جای چرخ‌ها بر روی بیابان گرفته تا ریختن زباله و شکستن و قطع نبکاها برای روشن کردن آتش. این اتفاقات فقط هم توسط خودروهای دو دیفرانسیل انجام نمی‌شود. افراد با ماشین‌های شخصی نیز این رفتارها را در لوت دارند.
*شیوۀ درست و اصولی آفرودسواری در لوت چگونه است؟
باید گیت ورودی و پارکینگ‌هایی در دو طرف جاده داشته باشیم تا افراد، خودروها را در آن پارک کنند و از امکاناتی مثل خودروهای دو دیفرانسیلی که مجوز دارند استفاده کنند و هزینه‌اش را بپردازند.
*پس راه حل جلوگیری از تخریب‌های آفرودسواران راه‌اندازی گیت ورودی است. درست می‌گویم؟
یکی از راهکارها راه‌اندازی گیت ورودی است، اما به نیروی انسانی و امکانات بیش‌تری هم نیاز داریم. فقط هم میراث‌فرهنگی در لوت مسئولیت ندارد. بررسی کنید محیط زیست و منابع طبیعی چند نیروی یگان حفاظت در این بیابان دارند؟ وظیفۀ میراث‌فرهنگی، مدیریت و حفاظت داشته‌هایی از جمله محوطه‌های باستانی است و ساماندهی تورهای گردشگری و توسعۀ اقامت‌‌گاه‌های بوم‌گردی را برعهده دارد. در زمینۀ نگهداری نبکاها منابع طبیعی و، در زمینۀ حفاظت از حیات گیاهی و جانوری، محیط زیست باید کمک کند. لوت شرایطی دارد که اگر همۀ دستگاه‌ها پای کار نیایند، باز هم گوشه‌ای از کار می‌لنگد. علاوه بر دستگاه‌های مختلف، مردم و جوامع محلی هم باید نقش خود را ایفا کنند.
*میراث‌فرهنگی سال گذشته دربارۀ راه‌اندازی گیت ورودی وعده داد. مشکل از کجاست که محقق نمی‌شود؟
بخشی از کار انجام شده اما برای اتمام آن، نیاز به منابع مالی داریم. از اعتبارات سفر ریاست‌جمهوری برای این منظور مبلغی در نظر گرفته شده است. امیدواریم تا پایان سال 1402 بتوانیم گیت ورودی لوت را راه‌اندازی کنیم. اگر ساختمان گیت ورودی تکمیل شود، نیازمند نیروی انسانی هم هستیم که باید برای تامین آن، حمایت شویم.
نظر خود را بنویسید