اسما پورزنگی‌آبادی
کارشناسان همچنان نسبت به بدتر شدن وضعیت ترافیک شهر کرمان هشدار می‌دهند. ارزیابی برخی کارشناسان نشان می‌دهد که شهرداری در برابر این شرایط منفعل است و همین، نگرانی از آنچه که در آینده‌ای نزدیک در شهر به وقوع می‌پیوندد را تشدید کرده است.
تجربۀ شهرهایی که در کنترل ترافیک موفق بوده‌اند تکیه بر سیستم حمل‌ونقل عمومی را به‌عنوان یک راهکار موفق ارائه می‌کند اما در کرمان، حمل‌ونقل عمومی تنها در حد شعار توسعه پیدا کرده است.
در گفت‌وگویی که در ادامه می‌خوانید، دکتر مریم فدایی‌قطبی، معمار، شهرساز و استاد دانشگاه با اذعان به اینکه تاکنون در کنترل ترافیک موفق نبوده‌ایم، می‌گوید: در دورۀ فعلی مدیریت شهری شخصا ندیدم اقدام خاصی دربارۀ ترافیک یا حمل‌ونقل عمومی صورت بگیرد و حتی تلاشی هم برای حل این معضل انجام نمی‌شود؛ در دوره‌های قبل لااقل دربارۀ مترو و تراموا و بی‌آرتی و نو شدن ناوگان و اضافه شدن ناوگان صحبت‌هایی و پیگیری‌هایی می‌شد ولی در حال حاضر اقدام چندانی نمی‌شود.
او در پاسخ به چرایی کم‌توجهی به توسعۀ حمل‌ونقل عمومی را توضیح می‌دهد. از دکتر فدایی‌قطبی دربارۀ برخی مسائل دیگر از جمله غیرهمسطحسازی در سه‌راهی شرف‌آباد هم پرسیدم که در ادامه می‌آید.
*خانم دکتر، شما وضعیت حال و آیندۀ ترافیک کرمان را چطور می‌بینید؟
اگر مسئلۀ ترافیک شهر کرمان حل نشود، دائما وضعیت بدتر خواهد شد. ترافیک مثل یک بیماری است که چنانچه به‌موقع برای درمان آن اقدام نشود، مدام حادّتر می‌شود. در کرمان، به این دلیل که اقدام اساسی در خصوص ترافیک شهر کرمان انجام نمی‌شود یا آنچه انجام می‌شود کاملا موضعی است و هدف دوم و سوم آن کنترل ترافیک است؛ به نظر می‌رسد چندان در کنترل ترافیک موفق نبوده‌ایم. بعداز اتمام کرونا و بازگشایی‌ها و بازگشت به شرایط عادی، در بسیاری از ساعات روز، به ویژه در برخی خیابان‌ها با حجم بالای ترافیک مواجهیم. دربارۀ اینکه برای کنترل این ترافیک فزاینده چه باید کرد؟ آن‌طور که از اظهارنظر مدیران شهری برمی‌آید، همه منتظرند طرح جامع ترافیک نهایی و تصویب شود. امیدوارم نتیجۀ این طرح به گونه‌ای باشد که هر اقدامی در شهر رخ می‌دهد تابع مطالعاتی دقیق باشد و از اقدامات موضعی و سلیقه‌ای و حزبی و گروهی جلوگیری شود و تصمیمات ترافیکی در شهر در قالب یک سیستم صورت بگیرد نه براساس سلایق افراد.
*سال‌هاست که در کرمان شعار حمایت از توسعۀ حمل‌ونقل عمومی داده می‌شود اما همچنان کاری متناسب با این شعارها و نیازهای شهر انجام نمی‌شود. به نظر شما دلیل آن چیست؟
ارادۀ مدیریتی در کرمان برای این موضوع وجود ندارد. مدیران شهری نه حمل‌ونقل عمومی را لازم می‌دانند، نه به آن اهمیت می‌دهند و نه آن را جزو اولویت‌ها می‌گذارند. توسعۀ حمل‌ونقل عمومی شعار زیبایی است اما همان‌طور که شما اشاره کردید، در عمل، اتفاقی نمی‌افتد. در دورۀ فعلی مدیریت شهری شخصا ندیدم هیچ اقدام خاصی دربارۀ ترافیک یا حمل‌ونقل عمومی صورت بگیرد و حتی تلاشی هم برای حل این معضل انجام نمی‌شود؛ در دوره‌های قبل لااقل دربارۀ مترو و تراموا و بی‌آرتی و نو شدن و اضافه شدن ناوگان صحبت‌هایی و پیگیری‌هایی می‌شد ولی در حال حاضر اقدامی نمی‌شود و فقط می‌گویند: منتظریم طرح جامع ترافیک نهایی شود تا بدانیم نیازهای شهر را چه چیزی تعریف می‌کند.
در حال حاضر، جابه‌جایی در کل شهر کرمان بیش‌تر با خودروی شخصی است و همۀ کسانی که برای شهر تصمیم می‌گیرند، خودشان و اطرافیان‌شان خودروی شخصی دارند بنابراین، با مشکلات حمل‌ونقل عمومی دست به گریبان نیستند و هیچ اهتمامی به موضوع حمل‌ونقل عمومی ندارند. ناوگان حمل‌ونقل عمومی نیز روز به روز در حال فرسوده‌تر شدن است و اقبال عمومی نیز در حال کاهش است چرا که انتظاری که از سیستم حمل‌ونقل عمومی می‌رود تا کارآمد و سریع و راحت و در دسترس باشد، برآورده نمی‌شود. با وجود همۀ این مشکلات، همچنان قشری هستند که جابه‌جایی آن‌ها در شهر وابسته به همین سیستم است و چاره‌ای جز استفاده از آن ندارند. از طرفی، عدم اقبال عموم مردم از سیستم فعلی باعث شده که این تصور ایجاد شود که حمل‌ونقل عمومی در کرمان باصرفه نیست و اگر سرمایه‌گذاری در آن انجام شود، نمی‌تواند به حل مسئله کمک کند؛ در حالی‌که مجموعه‌ای از اقدامات باید انجام شود تا شهروندان تمایل پیدا کنند از سیستم حمل‌ونقل عمومی استفاده کنند اما متاسفانه چنین برنامه‌ای وجود ندارد. مثلا دربارۀ آنچه که در محدودۀ پیرامون بازار تاریخی انجام می‌شود، نقش سیستم حمل‌ونقل عمومی کجا دیده شده؟ به خودروی شخصی و نحوۀ رفت‌وآمد آن و پارکینگ تا حدی فکر شده ولی برای حمل‌ونقل عمومی هیچ کاری نشده است. همین نشان می‌دهد در مدیریت مسائل شهری حمل‌ونقل عمومی نادیده گرفته می‌شود یا بسیار کمرنگ است.
*برخی کارشناسان ترافیک بر این باورند که چون در مسیر شرقی ـ غربی کرمان معابر موازی متعددی نداریم، فعلا امکانی برای راه‌اندازی سیستم حمل‌ونقل عمومی وجود ندارد و اول باید بلوار 45 متری را احداث کنیم تا بتوان حمل‌ونقل عمومی را توسعه داد. با توجه به اینکه از منتقدان طرح احداث بلوار 45 متری هستید، این نظر را تایید می‌کنید؟
در این خصوص باید منتظر طرح جامع ترافیک باشیم ولی پیشنهاد من این است که به جای اینکه شهروندان را برای استفاده از سیستم حمل‌ونقل عمومی به میدان مشتاق یا آزادی دعوت کنیم، آن‌ها را به بزرگراه منتقل کنیم. تعداد زیادی از کسانی که در حال حاضر از سیستم حمل‌ونقل عمومی استفاده می‌کنند، به محور میدان آزادی تا مشتاق نزدیک نیستند و یا حداقل در حد میانی محدودۀ بزرگراه تا این محور هستند. در این وضعیت، اگر رینگ دور شهر را برای بی‌آرتی فعال کنیم، بسیاری از مشکلات حل می‌شود. الان دیگر شرق کرمان، میدان مشتاق نیست بلکه محدودۀ سیدی است. غرب کرمان هم آزادی نیست بلکه چهارراه فرهنگیان به سمت غرب و اطراف آن است. من فکر می‌کنم باید این محور (فرودگاه، آزادی، مشتاق تا خیابان شهدا) را به سمت حمل‌ونقل کندرو مثل تراموا ببریم و به جای آن، جابه‌جایی تندرو را به رینگ دور شهر و بزرگراه منتقل کنیم. ضمن اینکه فاصلۀ خیابان شریعتی تا بزرگراه آن‌قدر زیاد و گسترده نیست که بخواهیم در آن بلوار 45 متری احداث کنیم. همین بزرگراه و رینگ دور شهر می‌تواند نقشی که بلوار 45 متری قرار است ایفا کند را داشته باشد و می‌توان به جای اینکه افراد را مثلا از شهرک قمر بنی‌هاشم به وسط شهر بکشانیم و آن‌ها را از آنجا با سیستم حمل‌ونقل عمومی جابه‌جا کنیم، در همان رینگ دور شهر جابه‌جا کنیم. این را هم بگویم که به نظر من، بلوار 45 متری به این زودی به واقعیت تبدیل نمی‌شود چرا که هزینۀ زیادی برای احداث آن نیاز است و بیش‌تر در خیالات چنین بلواری را می‌توان برای امروز کرمان تصور کرد.
*بعد از متوقف شدن پروژۀ ساخت تقاطع غیرهمسطح در سه‌راهی شرف‌آباد، گفته شد که تصمیم نهایی را به نتایج مطالعات طرح جامع ترافیک موکول می‌کنیم. اخیرا رئیس کمیسیون عمران شورای شهر اعلام کرده که مشاور طرح جامع ترافیک غیرهمسطحسازی را تایید کرده است. در این شرایط، شما همچنان بر موضع قبلی‌‌تان که مخالفت با غیرهمسطحسازی بود تاکید دارید یا فکر می‌کنید به نظر مشاور طرح جامع باید عمل شود؟
نظر مشاور طرح جامع ترافیک در تعیین اولویت غیرهمسطحسازی در انتهای خیابان 24 آذر و سه‌راهی شرف‌آباد ارجح است اما مسئله‌‌ای که بنده بر آن تاکید دارم این است که لزومی به اتصال شرف‌آباد به خیابان جهاد نیست و حتی اگر قرار به غیرهمسطحسازی در سه‌راهی شرف‌آباد هست، ضرورتی برای این اتصال وجود ندارد. من متخصص ترافیک نیستم ولی به نظر می‌آید اینکه در انتهای 24 آذر، سه‌راهی شرف‌آباد و انتهای خورشید در فواصلی حدود دو کیلومتر از هم، چند غیرهمسطح داشته باشیم توجیه ندارد. مسئلۀ بعدی اینکه باید امکان‌سنجی انجام دهیم که کدام تقاطع در اولویت است و باید الان ساخته شود. اگر اصرار دارند سه‌راهی شرف‌آباد غیرهمسطح شود، تاکید ما این است که شرف‌آباد که به نوعی یک منطقۀ صنعتی است به محلۀ شهری جهاد وصل نشود بلکه خودروها از این محدوده وارد بزرگراه شوند و از طریق سلسله مراتبی وارد شهر شوند. دربارۀ سه‌راهی شرف‌آباد اعلام شده که مشاور به‌طور شفاهی گفته که غیرهمسطحسازی انجام شود. در شهرسازی چنین چیزی نداریم که موضوعی را شفاهی اعلام کنند بلکه طرح باید ارائه شود، مورد بررسی قرار گیرد و در نهادهای تخصصی و قانونی تایید شود تا قابل اجرا باشد. اینکه شفاهی و پشت تلفن بگویند باید این غیرهمسطحسازی صورت بگیرد، درست نیست.
نظر خود را بنویسید