فردای‌کرمان ـ اسما پورزنگی‌آبادی: پروژه‌ای که طی حدود 15 سال و با وجود اینکه حتی چهار استاندار پیگیر آن بوده‌اند همچنان به جایی نرسیده و ناتمام مانده؛ چه سرانجامی خواهد داشت؟
ایدۀ ساخت مقبره‌ای برای مشاهیر و مفاخر کرمان که تحت عنوان «بهارستان هنرمندان» معرفی می‌شود، نخستین‌بار در سال 1378 خورشیدی مطرح و قرار شد قبرستان موسوم به «سید حسین» در دامنۀ کوه‌های شرق شهر و در حاشیۀ جنگل قائم که بزرگانی چون فواد کرمانی، ارفع کرمانی، مهدی قهاری و محمدعلی مسعودی در آن دفن شده‌اند، بهارستان هنرمندان شود.
شروع پروژه اما چند سال بعد و در زمان استانداری دهمرده و شهرداری ابوالقاسم سیف‌الهی اتفاق افتاد. مقامات آن زمان، رویای ساخت مکانی شامل هفت وادی و شبیه حافظیۀ شیراز را در سر داشتند. پس از کلنگ‌زنی، اقدامات مختصری در مقبره انجام و کار رها شد.
سال‌ها گذشت، قبرها یکی پس از دیگری اضافه شد و شهرداری و استانداری کرمان به‌جای تکمیل این پروژه، در چند زمینۀ دیگر، کوشش‌های فراوانی کرده و کارنامۀ پرباری را برجای گذاشتند از جمله: «بازدیدهای نمایشی، وعده‌های بی‌فایده و جلسات بی‌نتیجه».
هنرمندان و شخصیت‌های مختلف اما از مطالبۀ خود برای ساخت هرچه سریعتر بهارستان کوتاه نیامده و چشم‌انتظار مانده‌اند.
سیدمحمدعلی گلاب‌زاده رئیس مرکز کرمان‌شناسی که از همان روزی که ایدۀ ساخت این مقبره مطرح شده، در جریان و پیگیر این طرح ناکام بوده، به فردای‌کرمان می‌گوید که هنوز هیچ کاری در بهارستان هنرمندان انجام نشده و اوائل که دکتر فداکار به‌عنوان استاندار به کرمان آمده، درخواستی داشته‌اند تا ایشان هم از پروژه بازدید و مساعدتی داشته باشد اما تاکنون این اتفاق نیفتاده است. او می‌گوید: «هنرمندان و اهالی فرهنگ کرمان منتظر ورود استاندار محترم به این پروژه هستند تا مگر بعد از این همه سال، پروژه فعال شود و در این دوره، به پایان برسد».
آیا استاندار فعلی کرمان رویه‌ای خلاف اسلاف خود در پیش می‌گیرد و با حمایت‌های مادی و معنوی، این پروژه را به پایان می‌برد و مقبره‌ای آبرومندانه برای هنرمندان متوفی ساخته می‌شود یا در بر همان پاشنۀ سابق می‌چرخد؟ پرسشی که پاسخ آن، به این هم بستگی دارد که آیا شورا و شهرداری کرمان دغدغۀ این سامان را دارند یا نه؟
به گزارش فردای‌کرمان، ماجرای ساخت مقبره‌ای برای مشاهیر و مفاخر کرمان به تابستان سال 1378 خورشیدی برمی‌گردد. بنا به روایت محمدعلی فردوسی، روزنامه‌نگار پیشکسوت و به‌عنوان یکی از افرادی که از ابتدا در جریان اتفاقات بوده است، آن زمان، شهرداری، قبرستان سیدحسین را تخریب و تسطیح می‌کند و اداره ارشاد، از بیم اینکه مبادا قبور بزرگانی از جمله مرحوم فواد، میرزا مقصود، مشاق، تجربه‌کار، میرحسینی و… از بین برود، از شهردار وقت می‌خواهد به این قبرستان سر و سامان دهد.
تقاضا مکتوب و در دبیرخانه شورای شهر با شماره ۱۳۲۴ به ثبت می‌رسد و رونوشت آن به «محمد سام»، رئیس وقت شورا و«استاد مودب»، مدیرعامل وقت کانون هنر، برای پیگیری تقدیم می‌شود.
هشت ماه بعد مجددا مدیرعامل کانون هنر، طی نامه‌ای ضمن یادآوری وعده‌های انجام نشدۀ شورای شهر، دل‌نوشتۀ سیدمحمود توحیدی (ارفع)، شاعر نام‌آشنای کرمانی را به رئیس شورا ارائه می‌کند که در بخشی از آن آمده بود: «مدت دو سال از تخریب بی‌رحمانه و نامسئولانۀ آرامگاه این بزرگان به وسیلۀ لودرچیان ناآگاه و ناآشنا به شان و منزلت صاحبان ادب و هنر می‌گذرد… و حداکثر تکریم و همت شهرداری در حرمت به این مضجع‌های تابناک، ایجاد جالیزهای هندوانه و خیار بود که بحمدا… محصول خوبی را در سال گذشته داد که این امر خود دلیل بی‌اعتنایی مفتضحانۀ شهرداری به مقدسات مردم این شهر و نجابت مفرط و بی‌اندازۀ آنان است…»
آنچه شاعر دل‌سوختۀ کرمانی در ادامۀ دل‌نوشتۀ خود از مسئولان می‌خواهد، اقدام فوری برای احیای نام، و بازسازی قبور این بزرگان است.
فردوسی در ادامه می‌افزاید: «دو ماه پس از این نامه، محمد سام، رئیس وقت شورای شهر، در جلسه‌ای با حضور سیدمحمودتوحیدی و محمدعلی گلاب‌زاده، رئیس وقت کرمان‌شناسی تاکید می‌کند که تا یک هفتۀ دیگر پلان طرح تهیه و پس از تایید شورای شهر، برای اجرا به استانداری اعلام شود و تاکید می‌کند که مجری طرح نیز شهرداری خواهد بود».
چیزی نمی‌گذرد که سیدمحمود توحیدی از دنیا می‌رود و بنا به وصیت‌اش او را در همان قبرستان متروک و مهجور در جوار همان شاعرانی که تا قبل از فوتش از احیاء نام آنان دم زده بود به خاک می‌سپارند. «فوت توحیدی بهانه‌ای می‌شود تا در ۲۵ فروردین‌ماه سال ۸۰، به پیشنهاد محمد محمدی پیشکسوت مطبوعات، تعدادی از دل‌سوختگان فرهنگ با تشکیل کمیته‌ای کاملا مردمی به نام «بهارستان هنرمندان» و تدوین اساسنامه‌ای ۱۲ ماده‌ای با امضای ۱۵ نفر از خیرین، هنرمندان، نویسندگان، شاعران، روزنامه‌نگاران و ریاست انتخابی گلاب‌زاده به طور خودجوش کمر همت ببندند تا شاید بتوانند با جمع‌آوری کمک‌های مردمی این مهم را به سرانجام برسانند».
گلاب‌زاده در این‌باره نقل کرده است: «آن زمان، به دعوت زنده‌یاد محمد محمدی، در خانۀ ایشان جلسه‌ای تشکیل می‌شود تا مقدمات سامان‌بخشی مکانی برای دفن ناموران و بزرگان فرهنگ و هنر کرمان فراهم آید. در آن جلسه، کسانی چون دکتر خرّمی، سیدجلال طیب، سعید رشیدپور، محمدعلی فردوسی، یحیی فتح‌نجات و جلال سربیشه‌ای و کسانی دیگر نیز حضور داشتند تا مقبرۀ موسوم به «سید حسین» به بهارستان هنرمندان کرمان تبدیل شود».
بعد از آن‌که تصمیم نهایی می‌شود، با حمایت سیدحسین مرعشی، نماینده وقت مجلس، کار تهیۀ طرح توسط دکتر مهرداد معین‌زاده آغاز می‌شود. قبض‌هایی نیز چاپ می‌شود تا اعضای آن جلسه که در واقع، بنیان‌گذاران این ایده در کرمان هستند، کمک‌های مردمی برای احداث این بهارستان جمع‌آوری کنند.
گلاب‌زاده می‌گوید اگرچه مبالغی جمع‌آوری و در حسابی ریخته شد اما کاری بنیادین و اساسی صورت نگرفت.
از همان زمان، پیگیری‌هایی برای تهیۀ دستورالعمل خاکسپاری در این قطعه انجام شد. شورای سرپرستی بهارستان هنرمندان نیز تشکیل و آیین‌نامه‌ای برای آن تدوین شد.
طرح این بهارستان به شورای شهر وقت رفت و به گفتۀ گلاب‌زاده، از سوی شورا نیز مورد استقبال قرار گرفت.
کارها کژدار و مریز پیش می‌رفت تا اینکه در زمان استانداری دهمرده، کلنگ این بهارستان رسما به زمین زده شد. این طرح اما با اعتباراتی که قطره‌چکانی به آن تزریق می‌شد پیش می‌رفت و حالا پس از حدود 22 سال از زمان طرح ایده، می‌توان از آن به‌عنوان نمونه‌ای واضح از ناکارآمدی و اهمال‌کاری در کرمان یاد کرد.
در چند سال گذشته، خانه‌هنرمندان در کرمان نیز بهسازی و تکمیل بهارستان را به‌عنوان یکی از جدی‌ترین مطالبات فعالان این حوزه پیگیری کرده است.
عالم‌زاده شهردار سابق نیز جلساتی با هنرمندان و گروه‌های مختلف در این خصوص برگزار می‌کرد و می‌گفت که دلش می‌خواهد این مطالبۀ هنرمندان به بهترین نحو ممکن پاسخ داده شود.
دو سال قبل، جلسه‌ای هم با حضور سیدمصطفی موسوی آیت‌اللهی در این خصوص برگزار شد.
اگر گذرتان به جنگل قائم و حوالی گنبدجبلیه خورد، نتیجۀ همۀ این جلسات و وعده‌ها و پیگیری‌ها را می‌توانید در قبرستان سیدحسین و قبور مهجورِ هنرمندان کرمان ببینید.
نظر خود را بنویسید