فرش کرمان با قرن‌ها قدمت، در گذشته‌های دور، در دنیا، بازارهای بزرگی را از آن خود کرده بود اما از اواسط دهۀ پنجاه خورشیدی، دچار افول و افت در تولید و صادرات شد که همچنان نیز، ادامه دارد.
در همین حال، زنده نگاه داشتن این هنر ـ صنعت دیرینه و رونق‌بخشی به آن، به خصوص طی سال‌های اخیر، یکی از خواسته‌های جدی فعالان فرش و دوست‌داران فرهنگ در استان کرمان بوده است. با این وجود اما، اقدامی متناسب با این نیاز و مطالبه انجام نشد و یا اگر شد، به نتیجۀ دلخواه نرسید.
اکنون، شرکت نفیس آفرینش پیش‌قدم شده تا با مشارکت بافندگان و حمایت پیشکسوتان و فعالان این حوزه، به سهم خود، برای احیای فرش گام بردارد.
از جمله اهداف مهم این شرکت، پاسخگویی به سلیقه‌های مختلف در بازارهای داخلی و جهانی است که در این راستا، به‌روزرسانی نقشه‌های فرش کرمان با حفظ اصالت آن را در برنامه دارد.
دست‌اندرکاران این شرکت بر این باورند که سرمایه‌گذاری در حوزۀ فرش دستباف، با ارزش صادراتی بالایی که دارد (در سال‌های گذشته، فرش، حدود 30 تا 40 از ارزش کل صادرات غیرنفتی را به خود اختصاص داده است) میتواند کارکردهای متفاوتی از جمله ایجاد اشتغال به‌طور مستقیم و غیرمستقیم، جلوگیری از مهاجرت روستائیان، افزایش نرخ مشارکت اقتصادی زنان در جامعه، کاهش بیکاری فارغ‌التحصیلان دانشگاهی و افزایش درآمد خانوارهای روستایی را داشته باشد. این صنعت همچنین، از قابلیت تامین بخشی از نیازهای ارزی کشور و تاثیر مستقیم در رشد و ارتقای بخش دامداری، کشاورزی و صنایع ریسندگی برخوردار است.
بر این اساس، شرکت فرش نفیس آفرینش، با هدف حفظ و ارتقای نقش صنعت فرش در کشور و در بازارهای بین‌المللی، در نظر دارد در یک فرآیند برنامه‌ریزی شده تمام مراحل تولید از تولید مواد اولیه تا فروش محصول نهایی را سازمان‌دهی کند و در فاز نخست، استان کرمان و فرش دستباف کرمان را هدف قرار داده است.
از جمله اتفاقات جالب توجه در این مراسم، حضور دو تن از پیشکسوتان فرش کرمان آقایان شکرالله خواجه‌حسینی و محمدرضا وزیری بود که نشان می‌داد رویکرد شرکت فرش نفیس آفرینش از سوی بزرگان این هنر ـ صنعت مورد تایید و حمایت است.
در این مراسم که شامگاه پنج‌شنبه دوم تیرماه برگزار شد، دکتر افضلی مدیرعامل هلدینگ آفرینش نیز حضور داشت. شرکت فرش نفیس از زیرمجموعه‌های این هلدینگ کشوری است.
هلدینگ آفرینش که فعالیت‌های اقتصادی و فرهنگی گسترده‌ای در مناطق مختلف کشور انجام داده، اکنون، با مطالعۀ علمی و به‌کارگیری توأمان تجربه و دانش برای احیای فرش دستباف کرمان پیش‌قدم شده است. مهرابی معاون اقتصادی استاندار کرمان و پورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس و نماینده کرمان و راور با استقبال از سرمایه‌گذاری این هلدینگ در کرمان، برای توسعۀ فعالیت‌های این مجموعه در استان اعلام آمادگی کردند. حالا، چشم امید بسیاری از فعالان فرش کرمان به طرح احیای فرش دستباف هلدینگ آفرینش و شرکت نفیس آفرینش است که اجرای آن، ضمن نجات این هنر ـ صنعت دیرینه از احتضار، هزاران شغل در کرمان ایجاد می‌کند.
فعالیت شرکت نفیس آفرینش تاثیرگذار است
به گزارش خبرنگار استقامت، در مراسم افتتاح گالری فرش نفیس آفرینش که در محل این فروشگاه برگزار شد، دکتر محمدرضا پورابراهیمی نماینده کرمان و راور در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اعتبار و شهرت جهانی فرش کرمان، گفت: «فرش کرمان قدمت و تاریخ طولانی دارد اما به دلایل مختلف در سال‌های گذشته آن طور که باید، از این ظرفیت هنری و اقتصادی استفاده نشده است».
وی افزود: «با تلاش بخش خصوصی و حمایت دولت امیدواریم شاهد رونق این صنعت باشیم».
وی سپس اظهار کرد: «در سال‌های اخیر اتفاقات خوبی رقم خورده و ظرفیت‌های صادراتی خوبی فراهم شده، اگرچه نرخ ارز تاثیراتی بر فعالیت‌های اقتصادی داشته ولی همواره، ظرفیتی برای صادرات کالاهای مختلف از جمله فرش بوده است».
وی در ادامه، با بیان اینکه برای تقدیر و تشکر از فعالان این حوزه در این جلسه شرکت کردم، ادامه داد: «افراد زیادی در نقاط مختلف استان با قالی و قالی‌بافی آشنایی دارند و امیدواریم شرایط به گونه‌ای پیش برود که کسانی که از گردونۀ تولید خارج شده‌اند، دوباره برگردند».
پورابراهیمی گفت: «بافندگان ما اغلب با رویکرد سنتی کار می‌کردند اما ذائقۀ بازار تغییر کرده است. اینکه مجموعه‌ای مثل شرکت نفیس آفرینش باشد که از تولید تا بازاریابی و فروش را تحت پوشش قرار دهد، حتما تاثیر مثبتی در این صنعت خواهد داشت».
وی با بیان اینکه فرش از جمله کالاهای ارزآور برای کشور است، اضافه کرد: «چه در استان و چه در سطح ملی، آمادگی داریم تا از برنامه‌های این شرکت و هلدینگ حمایت کنیم».
رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس با تاکید بر فعال‌سازی ظرفیت صادراتی فرش اظهار کرد: «از ماه‌های پایانی دولت قبل موضوع پیمان‌سپاری ارزی را پیگیری کردیم و اکنون، هر صادرکننده‌ای میتواند تعهد ارزی در قالب نرخ توافقی با صرافان را داشته باشد. این سیاست جدید بانک مرکزی مورد قبول ماست و برای هر نوع صادراتی اعم از فرش می‌توان از آن بهره‌مند شد».
وی از مدیرعامل هلدینگ آفرینش خواست تا اشتغال‌زایی ۳۰۰ نفره در استان کرمان را طی یک دورۀ مشخص، 10 برابر کنند.
میز فرش راه‌اندازی شود
در این مراسم، دکتر حسین مهرابی معاون امور اقتصادی استاندار کرمان نیز به صراحت اعلام کرد که برای هر نوع حمایتی از فرش کرمان آمادگی دارد.
او پیشنهاد راه‌اندازی میز فرش کرمان را نیز داد و با اشاره به سرمایه‌گذاری‌هایی که این هلدینگ در حوزۀ گردشگری و احیای بناهای تاریخی در کشور داشته، گفت که می‌توانیم بنای تاریخی شرکت موزه فرش کرمان را نیز به این هلدینگ واگذار کنیم تا آن را مرمت و احیا کند.
مهرابی همچنین با بیان اینکه بزرگ‌ترین حمایت دولت از فعالیت‌های اقتصادی این است که سنگ‌اندازی نکند، اظهار کرد: «آفرینش، هلدینگ نسبتا بزرگی است که در کرمان هم سرمایه‌گذاری خوبی داشته است و ما از اجرا و توسعۀ برنامه‌های این شرکت چه در زمینۀ صدور مجوزها و چه رفع موانع حمایت می‌کنیم».
وی سپس گفت: «از فعالان و کارشناسان می‌خواهم که مشکلات حوزۀ فرش کرمان را به صورت دسته‌بندی ارائه کنند. جلسه‌ای ویژه در استانداری برای آن برگزار خواهیم کرد».
معاون استاندار کرمان با اشاره به اینکه تسهیلات اشتغال‌زایی خوبی وجود دارد که بافندگان فرش نیز می‌توانند از آن بهره‌مند شوند، افزود: «پیشنهاد می‌کنم هلدینگ آفرینش شرکت سهامی فرش را در اختیار بگیرد تا بازسازی شود. همچنین، در کرمان، خانه‌های تاریخی زیادی داریم که گزینه‌های خوبی برای سرمایه‌گذاری هستند».
فرش به رونق گردشگری کمک کند
به گزارش خبرنگار استقامت، فریدون فعالی مدیرکل میراث‌فرهنگی استان کرمان نیز در این مراسم، با اشاره به اصالت و ارزش و اعتبار بالای فرش کرمان، احیای آن را اقدامی ارزشمند دانست و گفت: «با وجود ارزش و جذابیتی که فرایند تولید فرش کرمان دارد، تاکنون نتوانسته‌ایم از این فرصت برای جذب گردشگران در استان استفاده کنیم».
وی با بیان اینکه تورهایی تعریف شود که گردشگران به کرمان بیایند و از طراحی تا بافت فرش را ببینند، افزود: «از دکتر افضلی مدیرعامل محترم هلدینگ آفرینش خواهش می‌کنم که برای سرمایه‌گذاری در بناهای تاریخی کرمان نیز برنامه‌ریزی داشته باشند. ما در کرمان، خانه‌های تاریخی ارزشمندی داریم که بودجه‌های دولتی برای مرمت و احیای آن پاسخگو نیست. در این شرایط، از حضور و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی حمایت می‌کنیم».
شمار بافندگان را به 10 هزار نفر می‌رسانیم
در ادامۀ این مراسم، دکتر محمود افضلی مدیرعامل هلدینگ آفرینش در معرفی کوتاهی از فعالیت‌های این هلدینگ گفت: «این هلدینگ سال ۹۶ تاسیس شده ولی سابقۀ فعالیت آن به 22 سال پیش برمی‌گردد. اکنون ۲۵ شرکت زیرمجموعه دارد که یکی از آن‌ها، فرش نفیس آفرینش کرمان است».
وی افزود: «پشت پروژۀ احیای فرش کرمان یک هلدینگ ایستاده که با منابع مالی و فناوری و دانش و نیروی انسانی خود از این پروژه حمایت می‌کند».
وی سپس، با بیان اینکه هلدینگ آفرینش در حوزه‌های مختلف اقتصاد فعالیت می‌کند، ادامه داد: «یکی از سه شرکت بزرگ واردکنندۀ خوراک دام در کشور هستیم. این فعالیت، در زنجیرۀ تامین موادغذایی خوراک دام نقشی بسیار اساسی دارد و مشکلات زیادی هم در شرایط تحریمی داریم ولی، توانستیم در سه سال گذشته، به سومین واحد بزرگ واردکننده خوراک دام تبدیل شویم».
وی توضیح داد: «در این هلدینگ، تشکیلاتی برای شرکت‌های دانش‌بنیان و استارت‌آپ نیز داریم؛ شرکت ایده‌پردازان نوین آفرینش که از معروف‌ترین شرکت‌های سرمایه‌گذار در این حوزه است و در چهار سال گذشته، در هشت پروژۀ دانش‌بنیان سرمایه‌گذاری کرده است که یکی از آن‌ها، صرافی دیجیتال بود که در حال حاضر، «والکس» بزرگ‌ترین صرافی دیجیتال کشور است».
افضلی با بیان اینکه زیرمجموعۀ دیگر هرمس است که به یک هلدینگ مالی تبدیل شده است، اظهار کرد: «شرکت سرمایه‌گذاری دیگری داریم که کار پرداخت الکترونیکی انجام می‌دهد».
وی افزود: «در حوزۀ دانش‌بنیان‌ها بسیار سرمایه‌گذاری کردیم و خوشبختانه موفقیت خوبی نیز داشته‌ایم».
وی اضافه کرد: «در تولید و توزیع و تجارت زعفران نیز شرکتی داریم که بسیار موفق است و اولین‌بار زعفران را وارد بورس کرده است که این اقدام، به رونق تجارت این محصول در کشور کمک فراوانی داشته است».
وی گفت: «تعدادی پروژۀ ساختمانی هم در قالب سرمایه‌گذار، مالک یا مجری داریم از جملۀ آن، یک مجتمع بین‌راهی در اتوبان غدیر تهران داریم که در حال تکمیل است و زیباترین و کامل‌ترین مجموعۀ بین‌راهی کشور خواهد بود».
مدیرعامل هلدینگ آفرینش در ادامه اظهار کرد: «در شهر کرمان، نزدیک دانشگاه آزاد، در حال اخذ مجوزها و پیگیری برای احداث یک شهرک هشت هکتاری هستیم که در آن هتل‌بیمارستان و بازارچۀ صنایع‌دستی و واحدهای تجاری و مسکونی نیز ساخته می‌شود».
وی با اشاره به فعالیت دو شرکت گردشگری و هتل‌داری در این هلدینگ گفت: «در شیراز پروژه‌ای داریم که خانه‌های قدیمی را مرمت می‌کنیم تا به عنوان هتل پنج ستاره خدمات‌دهی کنند. در اصفهان، شهداد کرمان، چابهار، قشم و کیش هم پروژه‌های ساخت هتل را داریم».
وی اضافه کرد: «در جزیرۀ هرمز نیز شهرک هفت هکتاری با کلیۀ امکانات اقامتی و توریستی و تجاری در حال ساخت است».
وی دربارۀ پروژه‌های هلدینگ آفرینش در کرمان توضیح داد: «در سیرجان و نرماشیر، دو واحد کارخانۀ نئوپان در دست احداث داریم که زنجیرۀ هم هستند و بخشی از مواد اولیه در نرماشیر تولید می‌شود. یکی از بزرگ‌ترین کارخانه‌های نئوپان کشور خواهد بود و تا 14، 15 ماه دیگر به بهره‌برداری می‌رسد. همچنین، یک واحد کشت و صنعت دو هزار هکتاری در ریگان داریم».
وی با بیان اینکه پروژۀ پرورش شتر هزار نفری در ریگان نیز در حال اجراست، افزود: «در نرماشیر نیز، کارخانه‌ای برای تولید فرآورده‌های خرما در دست ساخت داریم».
وی سپس اظهار کرد: «مدارس ریحانه نیز وابسته به این هلدینگ هستند که به اذعان بسیاری از کارشناسان، سطح کیفی آموزش در آن فوق‌العاده است و در کرمان هم این مدرسه را داریم».
افضلی اضافه کرد: «موسسه خیریه‌ای هم داریم که با ۲۴ مرکز شبه‌خانواده برای نگهداری کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست فعالیت می‌کند و حدود دو هزار و 500 نفر تاکنون از این مراکز بزرگ خارج شده‌اند».
وی گفت: «درمانگاه‌های خیریه ریحانه را هم داریم که در کرمان، درمانگاه ابوالفضل (ع) است که مراجعه‌کنندگان بسیار زیادی دارد».
مدیرعامل هلدینگ آفرینش سپس، با بیان اینکه یکی از مهم‌ترین پروژه‌های ما احیای فرش دستباف کرمان است، افزود: «در این پروژه، به‌زودی، یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان فرش کرمان خواهیم شد».
افضلی در گفت‌وگو با خبرنگار استقامت، دربارۀ جزئیات این پروژه گفت: «در جریان این پروژه، براساس تلفیق نقشه‌های قدیمی فرش کرمان با نقشه‌های جدید بازار، طرح‌هایی تولید خواهیم کرد».
وی با بیان اینکه از لحاظ کیفیت و کمیت حجم قابل توجهی فرش را تولید خواهیم کرد، افزود: «در حال حاضر، برای اجرای این پروژه، 300 بافنده مشغول هستند و در دو سال دیگر به 10 هزار نفر با پنج هزار دار قالی خواهند رسید».
مدیرعامل هلدینگ آفرینش ادامه داد: «از فرایند تولید تا فروش را حمایت خواهیم کرد. در این راستا، در حال برنامه‌ریزی هستیم تا یک کارخانۀ ریسندگی در کرمان احداث کنیم. یکی از ارکان مهم در افزایش کیفیت فرش، مواد اولیه است. وقتی خودمان آن را تولید کنیم، کیفیت مدنظر فراهم خواهم شد و نگرانی از این بابت نخواهیم داشت».
وی با بیان اینکه در حوزۀ فروش نیز، برنامه‌ریزی لازم انجام شده است، گفت: «نخستین گالری که در کرمان راه‌اندازی شد، مشابه این فروشگاه در دیگر شهرهای بزرگ کشور نیز افتتاح می‌شود. فاز بعدی، صادرات فرش کرمان به دیگر کشورهای دنیاست. در حال حاضر، صادرات به امارات، ترکیه و فرانکفورت آلمان را انجام می‌دهیم».
افضلی اضافه کرد: «بخش عمده‌ای از این پروژه، برنامه‌ریزی برای فروش فرش کرمان در بازارهای جهانی است و سعی می‌کنیم بازارهای از دست رفتۀ فرش کرمان را بازیابی کنیم».
وی در پاسخ به این پرسش خبرنگار استقامت که در استان کرمان به چه حمایت‌هایی نیاز دارید؟ گفت: «منابع مالی پروژۀ احیای فرش را تامین کرده‌ایم اما اگر تسهیلاتی که دولت مصوبه کرده به قالی‌بافان داده شود، می‌توانند با کیفیت و فراغ بال بیش‌تری کار کنند. استانداری کرمان وعده داده که حمایت می‌کند تا قالی‌بافانی که با ما کار می‌کنند بتوانند وام‌های قرض‌الحسنه دریافت کنند که امیدواریم محقق شود».
اصالت فرش کرمان را حفظ می‌کنیم
در این مراسم، عطاا... شفیعی‌پور مدیرعامل شرکت فرش نفیس آفرینش با بیان اینکه همۀ فعالان فرش کرمان نسبت به فردای آن دغدغه دارند، گفت: «شرکت فرش آفرینش نسخه‌ای پیش‌بینی کرده که به احیای آن کمک می‌کند».
وی افزود: «عوامل مختلفی باعث بیماری فرش کرمان و رکود آن شده است. متاسفانه دولت‌ها در دهه‌های متمادی نسبت به فرش خیلی کوتاهی کرده‌اند و برنامه‌ریزی و حمایت لازم را نداشتند».
وی ادامه داد: «در دهۀ گذشته، 200 هزار بافنده در کرمان داشتیم که اکنون به ۶۰ هزار نفر رسیده است. علت این ریزش چه بوده است؟ بررسی کردیم و به چند نکته رسیدیم. یکی اینکه نسبت به بافندگان کوتاهی شده است. زمانی که بافنده پشت دار می‌نشیند، باید از فردای تولید خود اطمینان داشته باشند ولی متاسفانه شرایط اقتصادی طوری است هیچ‌کس نمی‌تواند به راحتی برای آینده برنامه‌ریزی کند. در این شرایط، ما گفتیم راه چاره برای احیای فرش کرمان چیست؟ و در پاسخ به این پرسش، اقداماتی را برنامه‌ریزی کرده‌ایم».
وی با اشاره به ادغام طرح‌های قدیم و جدید فرش و تحول در نقشه‌ها اظهار کرد: «ضمن اینکه اصالت و ویژگی‌های فرش کرمان را حفظ می‌کنیم و براساس سلیقۀ بازار امروز تولید را انجام می‌دهیم تا تاریخ جدیدی از فرش کرمان رقم بخورد».
وی اضافه کرد: «کمیتۀ طراحی فرش را در شرکت راه‌اندازی کرده‌ایم که به صورت آنلاین با خبرگان طراحی در سراسر کشور ارتباط دارد. طرح‌ها بررسی و در صورت تصویب، اجرا می‌شود».
شفیعی‌پور سپس گفت: «بیمۀ تامین اجتماعی یکی از دغدغه‌های مهم بافندگان است. استرس بیمه، هم کیفیت کار بافنده را کاهش می‌دهد و هم اینکه نمی‌داند چه ببافد و شرایط طوری شده که بافندگان ما برای بازرسان بیمه می‌بافند!».
وی ادامه داد: «دولت و بخش خصوصی هر یک وظایفی دارند که باید به آن عمل کنند. افت در اشتغال‌زایی در صنعت فرش به دلیل بی‌توجهی دولت‌هاست که امروز به وضعیتی بحرانی رسیده است».
این پیشکسوت فرش کرمان با اشاره به اینکه مشکلات فرش چندان ربطی به تحریم‌ها ندارد، اظهار کرد: «متاسفانه برای اجرای این طرح در کرمان با مشکل کمبود بافنده مواجهیم و بافندگان خیلی رغبت به انجام کار ندارند. اما اگر استانداری حمایت کند، بافندگان دلگرم و دارهای قالی دوباره فعال می‌شود».
وی با اشاره به قول راه‌اندازی کارخانۀ ریسندگی در کرمان از سوی هلدینگ آفرینش گفت: «امیدوارم همه حمایت کنند و از تجربیات پیشکسوتان استفاده کنیم تا فرش کرمان به جایگاه واقعی خود برسد».
دولت‌ها به فرش بی‌توجهی کردند
در این مراسم، شکرالله خواجه‌حسینی از پیشکسوتان فرش کرمان نیز طی سخنانی با بیان اینکه عامل اصلی رکود در فرش کرمان بی‌توجهی دولت‌هاست، گفت: «زمانی بود که فرش کرمان در کشور و در دنیا حرف اول را می‌زد و تبریز و دیگر استان‌ها در رتبه‌های بعدی قرار داشتند. اما گفتند فرش کرمان خوب نیست و نباید صادر شود. فرش کرمان را بدنام کردند و از همان زمان قالی‌بافی تعطیل شد».
وی افزود: «زمانی بود که هر هفته سه ماشین بار قالی از کرمان برای صادرات می‌رفت و هر روز، تاجران زیادی از تهران به اینجا می‌آمدند ولی الان شاید فروشندگان و صادرکنندگان فرش کرمان به 10 نفر هم نرسد».
وی خطاب به مسئولان تاکید کرد: «خواهش می‌کنم بهتر از این به فرش کرمان رسیدگی کنید».
به گزارش خبرنگار استقامت، در این مراسم، نظامی معاون مدیرکل امور بانوان استانداری کرمان نیز با قدردانی از هلدینگ آفرینش و شرکت نفیس که زمینۀ اشتغال 300 نفر از زنان را فراهم کرده‌اند، تاکید کرد که در ادامۀ مسیر، حمایت‌های لازم را از این فعالیت‌ها خواهند داشت.
در این مراسم که با استقبال زیادی از سوی فعالان فرش کرمان همراه بود، لگوی شرکت نفیس آفرینش که توسط هنرمندان صنایع‌دستی کرمان اجرا شده بود، رونمایی شد. همچنین، گروه موسیقی بوتیا به سرپرستی پوریا میرزایی نیز در این مراسم اجرا داشتند.
نظر خود را بنویسید