گروه فرهنگ‌وهنر: مهرداد اسکویی مستندساز، عکاس و پژوهشگر عکس‌های تاریخی در مراسم رونمایی از کتاب «تاریخ عکاسی و عکس‌های تاریخی کرمان» تألیف عباس افضلی ننیز که عصر جمعه ۲۰ خردادماه در محل موزه هنرهای معاصر صنعتی کرمان برگزار شد، با اشاره به اهمیت عکس‌ها در مطالعۀ تاریخی هر منطقه، گفت: «تاریخ یک روایت عینی نیست بلکه ساختۀ انسان است و انسان تاریخ را می‌سازد، با ذهن خودش انتخاب می‌کند، کنار می‌گذارد و سعی می‌کند به اصل سند برسد. در دوره‌ای که سندهای تصویری به راحتی جعل می‌شود کسانی مانند آقای افضلی‌ننیز این اتفاق را 14 سال دنبال می‌کنند تا بتوانند سند را تبدیل به کتاب کنند تا برای ما باقی بماند».
وی با اشاره به عکس‌های چاپ شده در کتاب «تاریخ عکاسی و عکس‌های تاریخی کرمان»، بیان کرد: «این عکس‌ها آلبوم خانوادگی شماست. به سه دورۀ تاریخی در این کتاب به خوبی پرداخته شده است و با نگاه کردن به آن‌ها خیلی سریع می‌توان با تاریخ کرمان آشنا شد و این کتاب می‌تواند به عنوان یک کتاب مادر بعد از کتاب آقای نیک‌پور انتشار پیدا کند».
اسکویی همچنین بزرگ‌ترین مشکل حال حاضر را نبود پژوهشگران نخبه، فرهیخته و علاقه‌مند برای تهیۀ آلبوم خانوادگی منطقۀ خودشان و تاریخ عکاسی آن بیان کرد و خواستار حمایت مجموعه‌های بزرگ اقتصادی استان از این حوزه شد.
به گزارش استقامت، این مستندساز بیان کرد: «ما از چهره‌های مفاخر، مردم، آداب و رسوم، اعتقادات، روزمرگی‌ها و سرگرمی‌ها، فیلم مستند می‌سازیم و عکاسی می‌کنیم برای این‌که نگویند کشوری بدون هویت آمد و کشوری بدون هویت شد».
وی با بیان این‌که بخشی از هویت به تاریخ مکتوب و بخشی به تصویر برمی‌گردد، ادامه داد: «اکنون جهان در حال شکل دادن به اَبَر یارانه‌‌ها برای اَبَر میراث‌هایی است که می‌خواهد در زمینۀ تصویر شکل بدهد. در جهانی که هر روز انبوهی از تصاویر تولید می‌شود خیلی غم‌انگیز است که بسیاری از عکاسان و عکس‌های درخشان آن‌ها که در خانه‌های شما و یا در مراکزی وجود دارند، به دلیل ضعف در تدوین تاریخ تحولات عکاسی در کشور، از دیده‌ها پنهان بماند و سخنی از آن‌ها به میان نیاید؛ عکس‌هایی از مادر، پدر، پدربزرگ و جد، که از نظر ژنتیکی به آن‌ها وابسته هستیم».
اسکویی با بیان این‌که ما صرفا با یک کتاب به نام «تاریخ عکاسی و عکس‌های تاریخی کرمان» روبه‌رو نیستیم، افزود: «وقتی که می‌خواهیم تاریخ بخوانیم باید به مورخ آن و زمینه‌ای که کتاب تاریخی در آن شکل گرفته هم توجه کنیم و حواسمان باشد که یک روایت از تاریخ عکاسی در چه اوضاع و شرایطی شکل می‌گیرد».
وی خاطرنشان کرد: «تاریخ یک روایت عینی نیست بلکه ساختۀ انسان است و انسان تاریخ را می‌سازد، با ذهن خودش انتخاب می‌کند، کنار می‌گذارد و سعی می‌کند به اصل سند برسد. در دوره‌ای که سندهای تصویری به راحتی جعل می‌شود کسانی مانند آقای افضلی این اتفاق را 14 سال دنبال می‌کنند تا بتوانند سند را تبدیل به کتاب کنند تا برای ما باقی بماند».
پژوهشگر عکس‌های تاریخی یادآور شد: «بخشی از عکس‌های این کتاب مربوط به دوران قدرت ناصرالدین شاه، مظفرالدین شاه و بخش‌های مذهبی منطقه و مناطقی که در قدرت نبودند اختصاص دارد و بعد از یک زمانه‌ای، بر اساس تقسیم‌بندی که کتاب شده، زمان قاجار، آغاز پهلوی و پایان پهلوی، عکس از فردی دیده می‌شود که کتابی حکیمانه در دست دارد یا در برابر پس‌زمینۀ یک خانۀ مجلل ایستاده است، این‌ها بیشتر آشکارکنندۀ سوداها و رویاهای آن شخص است تا موقعیت واقعی او».
وی با بیان این‌که بسیاری از عکس‌های ما در دوره‌های مختلف، آرزوهای مردم ما را ثبت کرده است، گفت: «بسیاری از عکس‌های کودکان در دورۀ قاجار و نیمۀ اول پهلوی، کودک نیستند بلکه بزرگسالانی در لباس کودک هستند و همۀ ژست‌های آن‌ها آدم‌های بزرگ است. ما مفهوم کودکی نداریم».
وی با اشاره به عکس‌های چاپ شده در کتاب «تاریخ عکاسی و عکس‌های تاریخی کرمان»، بیان کرد: «این عکس‌ها آلبوم خانوادگی شماست. به سه دورۀ تاریخی در این کتاب به خوبی پرداخته شده است و با نگاه کردن به آن‌ها خیلی سریع می‌توان با تاریخ کرمان آشنا شد و این کتاب می‌تواند به عنوان یک کتاب مادر بعد از کتاب آقای نیک‌پور انتشار پیدا کند».
اسکویی افزود: «پژوهش در زمینۀ تاریخ عکاسی به‌عنوان بخشی از میراث تاریخی و فرهنگی ایران و مکتوب کردن آن، راهی برای پیشگیری از فراموش شدن تصویرمان در تاریخ کشورمان در منطقۀ کرمان است».
وی ادامه داد: «در کتاب ایرج افشار یا کتاب یحیی ذکا «پیشگامان عکاسی»، چند خط و یا چند عکس از تاریخ کرمان می‌بینید؟ در کاخ گلستان عکس‌هایی وجود دارد. عکاسان بسیاری کار کردند. کرمان یکی از نقاط مهم ایران در زمینۀ تاریخ عکاسی است و این به مدد آقای افضلی‌ننیز و آقای نیک‌پور و امثال آقای گلابزاده شکل گرفته است».
این مستندساز اظهار کرد: «بزرگ‌ترین مشکل حال حاضر ما این است که پژوهشگران نخبه، فرهیخته، علاقه‌مند و عاشق (چون در این کار پول نیست) که به منطقۀ خودشان بروند و دربارۀ آلبوم خانوادگی منطقۀ خودشان و تاریخ عکاسی آن کار کنند نداریم».
وی با اشاره به راهیابی تیم مس کرمان به لیگ برتر و سرمایه‌گذاری که روی ورزش انجام می‌شود، گفت: «خواهش می‌کنم از این جوانان (که در زمینۀ عکاسی پژوهش می‌کنند) هم حمایت کنید زیرا تاریخ، تصویر و آلبوم خانوادگی ما این‌جاست».
اسکویی افزود: «باید به آن ابررایانه‌ای که قرار است میراث دیجیتالی ما را در خود حفظ کند کمک کرد».
وی از حاضرین در نشست خواست تا عکس‌های خود یا اسکن آن‌ها را در اختیار پژوهشگران قرار دهند و بیان کرد: «ما همه می‌میریم. این‌ها را در آلبوم‌ها نگهداری نکنید. ما کمبود منابع جامع و کافی داریم و تاریخ‌دان‌های ما که روی مکتوب کار می‌کنند بیشتر دارند از یکدیگر اطلاعات می‌آورند. ما به عکس‌ها، پشت‌نویسی عکس‌ها، عکس‌نوشته‌ها، شیوۀ چاپ‌ها و آدم‌هایی که زنده هستند خیلی نیاز داریم. ما به کار شفاهی و میدانی نیاز داریم و استفاده از روش میدانی و اطلاعات و گردآوری عکس‌های کرمان، مصاحبه با بازماندگان عکاسان و خاطرات آن‌ها، تدوین شرح زندگی عکاسان گذشتۀ کرمان، ارزش دارد».
اسکویی با اشاره به کوشش‌های افضلی‌ننیز برای گردآوری آثار و عکس‌های به جا مانده از عکاسان پیشکسوت کرمان، گفت: «ما می‌رویم و این کتاب‌ها و عکس‌ها می‌ماند و پژوهشگران برتر می‌توانند بر اساس این عکس‌ها به اتفاقات جدید در تاریخ تصویری و میراث فرهنگی ایران اضافه کنند».
وی خاطرنشان کرد: «نبود منابع مکتوب کافی و قابل اعتماد، جمع‌آوری عکس‌های پراکنده و نگاتیوهای شیشه‌ای و ترمیم آن‌ها به یک سازمان نیازمند است».
اسکویی بار دیگر از کرمانی‌ها خواست تا هر عکسی از 50 سال قبل دارند را در اختیار آقای افضلی‌ننیز یا مرکز کرمان‌شناسی قرار دهند و افزود: «کرمان را صاحب تاریخ عکاسی‌های متعددی کنید تا 50 سال بعد فرزندان شما از طریق آلبوم تاریخی عکاسی، بدانند چه خانواده‌ای دارند».
نظر خود را بنویسید